Η εξέγερση του Αραβικού Έθνους ενάντια στην παγκοσμιοποίηση

Τιμή στον ήρωα Μοχάμαντ Μπουαζίζι

Ο Μπουαζίζι ήταν τριών ετών όταν ο πατέρας του, ένας χαμηλόμισθος εργάτης στην γειτονική Λιβύη, πέθανε από προβλήματα καρδιάς. Στα δώδεκά του πήγαινε στο σχολείο και τα βράδυα δούλευε. Στα δεκαεπτά του χρόνια άρχισε να δουλεύει κανονικά, και παράτησε τα όνειρά του να συνεχίσει στο πανεπιστήμιο γιατί έπρεπε να στηρίξει τα άλλα αδέλφιά του και την αδελφή του Λέιλα που πήγαινε στο πανεπιστήμιο. Η δουλειά που χρόνια ήξερε ήταν να πουλά φρούτα με ένα καρότσι.

Ήταν 17 Δεκεμβρίου, όταν έχοντας αγοράσει τα πράγματα που θα πουλούσε και περιμένοντας τους πελάτες του μία γυναίκα αστυνομικός τον ράπισε στο μέτωπο, του κάτεσχε την ζυγαριά και σκόρπισε στο δρόμο τα φρούτα. Βλέπεις ο Μπουαζίζι αρνιόταν να πληρώσει τη μίζα που ήταν αναγκαία για να του δώσουν την άδεια. Σε μια πόλη γνωστή για την διαφθορά των αρχών και για την ανεργία, ο Μπουαζίζι, όπως λέει και ο Καραποστόλης στο συγκλονιστικό του βιβλίο Διχασμός και Εξιλέωση, έθεσε το ερώτημα «τι αξίζω;». Αυτό που άξιζε ήταν η βοήθεια προς την οικογένειά του, το πρόσωπο και η αξιοπρέπεια του απέναντι στην μικρή κοινωνία του χωριού του.

«Δύσκολο» λέει ο Καραποστόλης, «να φανταστείς μια ηθική που θα πυροδοτούσε μια πολιτική κινητοποίηση». Στα είκοσι επτά του χρόνια, ο Μπουαζίζι θύμωσε. Αυτό το νέο παλικάρι που σύμφωνα με τη μάνα του ποτέ δεν είχε βαρυγκωμήσει, έπεσε στο χώμα, έκλαιγε και φώναζε «Πρέπει να γίνω κλέφτης; Πρέπει να πεθάνω;». Τράβηξε για το τοπικό κυβερνείο, να διαμαρτυρηθεί. Εκεί, βέβαια, μία εξουσία που ήξερε μόνο από μίζα, κουτοπονηριά, σκύψιμο το κεφάλι προς τα μεγάλα αφεντικά και απέχθεια και περιφρόνηση προς τους γηγενείς, δεν τον δέχτηκε. Τότε, ο Μπουαζίζι, είπε τέλος στον εξευτελισμό και έβαλε μπουρλότο σε μία υποτελή εξουσία. Η μάνα του ήταν απόλυτη: δεν ήταν η φτώχεια που τον έσπρωξε εκεί. Άλλωστε είχε μαζέψει κάποια λεφτά και ετοιμαζόταν να πάρει ένα μικρό φορτηγάκι για τη δουλειά: ήταν ο εξευτελισμός, η ταπείνωση. Άλλοι λένε ότι, πριν βάλει φωτιά στον εαυτό του λούστηκε με βενζίνη, άλλοι λένε ότι χρησιμοποίησε νέφτι. Όπως και νάναι αυτή η φωτιά ήταν παράξενη: ευωδίαζε γιασεμί! Ευωδίαζε αυτοεκτίμηση, αξιοπρέπεια, θυσία για την κοινότητα, πάθος για εθνική αξιοπρέπεια. Και δεν ήταν μία φωτιά που έκαιγε έναν άνθρωπο. Ήταν μια πυρκαγιά που επεκτάθηκε αστραπιαία σε όλες τις καρδιές στον Αραβικό κόσμο και έμελε να αλλάξει τις γεωπολιτικές ισορροπίες σε όλη τη Μέση Ανατολή, στον κόσμο της Μεσογείου.

Συνεχίζουμε με γνώμονα τον Καραποστόλη. Η πράξη του Μοχάμαντ ήταν μία πράξη εξαίρετη. «Από μερικές ρωγμές που άνοιξαν στο εγώ… χύθηκαν προς τα έξω δυνάμεις που τις χρειαζόταν» μία χώρα, ένας ολόκληρος ιστορικός τόπος, όλοι εμείς.

Η ιστορία σκύβει στοργικά δίπλα στο μάρτυρα Μοχάμαντ Μπουαζίζι. Ήταν από τους σπάνιους ανθρώπους, που μέσα από την αναζήτηση της ακεραιότητάς του, της αξιοπρέπειας του, τίναξε στον αέρα όλο αυτό τον συφερτό των οικογενειοκρατούμενων λαμογιών, των κλεφτοκρατών, όλων αυτών των εθνοπροδοτών νενέκων που με τη στήριξη των αφεντικών, των Αμερικάνων και των Ευρωπαίων, των Ισραηλινών, του ΔΝΤ και τα Παγκόσμιας Τράπεζας επικάθονταν για δεκαετίες πάνω στο πτώμα του αραβικού εθνισμού που φρόντισαν να θάψουν γρήγορα και εξαφανίσουν κάθε θύμησή του.

Η απατηλή εικόνα της στατιστικής

Οι «μουμιοποιημένοι», όπως τους αποκαλεί ο Ελίας Χούρι, Άραβες ηγέτες έμειναν έκπληκτοι. Η πρώτη τους αντίδραση ήταν να καταριούνται τον Μπεν Άλι γιατί …πήρε το αεροπλάνο τόσο γρήγορα. Μαζί τους έμειναν έκπληκτοι και οι σύμμαχοί τους, αυτοί που για δεκαετίες δεν κάνουν τίποτε άλλο από το ταπεινώνουν την αξιοπρέπεια του αραβικού λαού. Οι Αμερικάνοι κοιτούν έκθαμβοι. Τόσα και τόσα think tanks, που να καταλάβουν την ψυχή ενός πωλητή φρούτων; Ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου δήλωσε το αμίμητο «παρακολουθούμε και ανάλογα θα αντιδράσουμε», αποδεχόμενος για πρώτη φορά ότι την ιστορία πιά την γράφουν άλλοι. Οι Ισραηλινοί θρηνούν την πτώση των συμμάχων τους στη Μέση Ανατολή, και καθ’ ότι έξυπνοι, βλέπουν ότι το μόνο τους στήριγμα σε λίγο θα είναι ο …Γιωργάκης. Όχι τυχαία αρχίζουν να ψελλίζουν περί «ισλαμοποίησης» της Μέσης Ανατολής και άλλα τινά, κοιτάζοντας να καλύψουν την ανάδυση του θηρίου που τόσα χρόνια καταπίεζαν: την ανάδυση της περήφανης αραβικής ψυχής, την ανάδυση μίας νέας κοινότητας που ζητά την ισότιμη θέση της στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.

Αποτελεί ειρωνεία το γεγονός ότι ακριβώς την ίδια ανάλυση για τα γεγονότα προβάλουν και οι «θανάσιμοι εχθροί» των Ισραηλινών … οι Ιρανοί. Και αυτοί μιλούν για «τη γέννηση μιας ισλαμικής Μέσης Ανατολής», ίσως γιατί φοβούνται ακριβώς αυτό που φοβούνται και οι Ισραηλινοί. Ο δε «μεγάλος πολιτικός άνδρας», που λίγες μέρες πριν είχε αναδειχθεί από τα σημαίνοντα πρόσωπα του έτους που πέρασε, ο λαλίστατος κατά τα άλλα Ερντογάν, έφαγε τη γλώσσα του και μόλις χθές θυμήθηκε να συστήσει στον Μουμπάρακ να την …κάνει. Βλέπεις είχε φάει και τη φάπα στο Λίβανο, όπου με τη γνωστή του αμετροέπεια «πήγε να λύση το πρόβλημα» και έφυγε με την ουρά στα σκέλια. Νόμιζε βλέπεις ότι οι όλοι οι ηγέτες της περιοχής είναι επιπέδου Γιωργάκη, Μουμπάρακ και Αμπντάλα!

Οι άλλοι ηγέτες της Μέσης Ανατολής έχουν αρχίσει να παίρνουν τα μέτρα τους. Ο Αμπντάλα στην Ιορδανία, μετά από τις δεκάδες διαδηλώσεις με τους διαδηλωτές να φορούν μπλουζάκια με τον Τσε Γκεβάρα, παραίτησε την κυβέρνηση του, αύξησε τους μισθούς στους δημοσίους υπαλλήλους και τους εκπαιδευτικούς. Οι έχοντες περισσότερο χρήμα Κουβετιανοί θα μοιράσουν λέει 4 δισεκατομμύρια δολάρια σε επιδόματα που θα διασφαλίζουν δωρεάν τρόφιμα για όλους τους γηγενείς για 14 μήνες! Στη Συρία, όπου οι ανισότητες έχουν και εκεί εκτοξευτεί, ανακοινώθηκε πριν λίγες μέρες η δημιουργία ενός Εθνικού ταμείου Κοινωνικής Αρωγής που θα βοηθήσει 420.000 οικογένειες που ζουν σε ακραία φτώχεια. Επίσης 14 δισεκατομμύρια δολάρια θα επενδυθούν τα επόμενα πέντε χρόνια στην «ανθρώπινη ανάπτυξη. Στην Αλγερία η κυβέρνηση υποσχέθηκε να χαμηλώσει τους φόρους στα τρόφιμα, να μειώσει τις τιμές στη ζάχαρη και το πετρέλαιο.  Όλοι πια αρχίζουν να «σκύβουν» με σεβασμό απέναντι στα προβλήματα των λαών και υπόσχονται καταπολέμηση της φτώχειας και θέσεις απασχόλησης.

Είναι γεγονός ότι τα στατιστικά στοιχεία ήταν αδύνατον να προβλέψουν αυτό που συμβαίνει σήμερα. Τόσο η Τυνησία όσο και η Αίγυπτος, πριν από τις εξεγέρσεις παρουσίαζαν ένα αρκετά «σταθερό» οικονομικό πρόσωπο. Πράγμα που ισχύει και για το σύνολο της Μέσης Ανατολής. Αυτό, έρχεται σε αντίθεση με ότι λέγεται συνήθως για  τις «δομικές αιτίες που προετοιμάζουν το έδαφος για τις επαναστάσεις». Είναι χαρακτηριστικό ότι πρόσφατες μελέτες του ΔΝΤ τόνιζαν πόσο σταθερές αποδείχθηκαν οι οικονομίες της περιοχής στις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης. Υπήρξε βέβαια μία επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας, αλλά αυτή δεν ήταν τέτοια που να δικαιολογεί τις μεγάλες αλλαγές από τις εξεγέρσεις.

Αύξηση ΑΕΠ %	Μέσος όρος 2000-5	2006	2007	2008	2009	2010 (πρόβλεψη)	2011 (πρόβλεψη)
Αλγερία	4,5	2,0	3,0	2,4	2,4	3,8	4.0
Υεμένη	4,5	3,2	3,3	3,6	3,9	8,0	4,1
Ιράν	5,5	5,8	7,8	1,0	1,1	1,6	3,0
Αίγυπτος	4,0	6,8	7,1	7,2	4,7	5,3	5,5
Τυνησία	4,4	5,7	6,3	4,5	3,1	3,8	4,8
Πηγή: IMF

Ένας άλλος παράγοντας που βοηθούσε τον μακάριο ύπνο των αραβικών ελίτ ήταν, πέρα βέβαια από τα βασανιστήρια και τις μυστικές αστυνομίες, η αδυναμία διαμόρφωσης μιας συνεκτικής αντιπολιτευτικής πρότασης. Γιατί αν κοιτάξει κανείς προσεκτικά την εξέλιξη των τελευταίων δεκαετιών θα δει με έκπληξη ότι έχουν υπάρξει αρκετές κινητοποιήσεις στον αραβικό κόσμο, και μάλιστα το χαρακτηριστικό στοιχείο είναι ότι ο αριθμός τους αυξανόταν σταδιακά κατά την τελευταία δεκαετία. Σημειώνω μάλιστα ότι το 2008, στην Αίγυπτο υπήρχαν περίπου 160.000 μπλογκς από τα οποία το 20% ήταν πολιτικοποιημένα! Όμως το κύριο χαρακτηριστικό όλων των προηγούμενων κινητοποιήσεων ήταν ότι ήταν επικεντρωμένες σε μονοθεματικά ζητήματα, είχαν περιορισμένη απεύθυνση στην κοινωνία, ή ήταν επηρεασμένες από τους ισλαμιστές.

Οι τελευταίοι χρήζουν κάποιου σχολιασμού. Όπως είναι γνωστό, με την σταδιακή υποχώρηση του αραβικού εθνικισμού αλλά και των αριστερών τάσεων στον αραβικό κόσμο, το κενό άρχισε σταδιακά να καλύπτεται από τα νέα «ισλαμικά κινήματα» Τα κινήματα αυτά, με την εξαίρεση ίσως της Χεζμπολά στον Λίβανο, δεν κατόρθωσαν ποτέ να διαμορφώσουν μια ολοκληρωμένη πρόταση που να αγκαλιάζει το σύνολο της κοινωνίας. Από την άλλη, σε αρκετές περιπτώσεις, οι πρακτικές τους ήταν απαράδεκτες για το μεγάλα τμήματα του αραβικού κόσμου. Επιπλέον, είχαν ένα ακόμα κοινό στοιχείο με του καταπιεστές του αραβικού κόσμου, Αμερικάνους και Ισραηλινούς: ξόρκιζαν μετά βδελυγμίας την έννοια της αραβικής εθνικής συνείδησης, αφού αυτή δεν «χώραγε» μέσα στον φαντασιακό κόσμο του παγκόσμιου ισλαμικού κράτους που ήθελαν να εγκαταστήσουν επί γης. Εξαίρεση αποτελεί όπως ήδη ανέφερα η Χεζμπολά στο Λίβανο, η οποία όλα τα προηγούμενα χρόνια επέμενε σε μία εθνική πολιτική προσέγγιση.

Για να είμαστε ακριβείς, την ίδια προσέγγιση βλέπουμε ότι ακολουθούν τώρα τόσο οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι στην Αίγυπτο, οι οποίοι μάλιστα καταδίκασαν και τη σφαγή των Χριστιανών στην Αλεξάνδρεια, όσο και οι αντίστοιχες δυνάμεις στην Τυνησία.

Υπάρχει βέβαια και το ζήτημα της φτώχειας και των κοινωνικών ανισοτήτων. Είναι σίγουρο ότι η φτώχεια σε πολλές χώρες της Μέσης Ανατολής που δεν είναι πετρελαιοπαραγωγές, είναι μεγάλη. Σύμφωνα με την Αλ Αχράμ, μια Αιγυπτιακή εφημερίδα, περίπου το 50% των Αιγυπτίων ζούνε με λιγότερο από δύο δολάρια την ημέρα. Στην ίδια χώρα το κατώτερο 10% του πληθυσμού κατέχει το 3,7% του εθνικού εισοδήματος ενώ το ανώτερο 10% κατέχει το 30%.

Είναι επίσης αλήθεια ότι στην Τυνησία η εξέγερση ξεκίνησε από τις πιο φτωχές και περιθωριοποιημένες περιφέρειες, όπως ήταν η περιοχή που έμενε ο Μπουαζίζι και μετά επεκτάθηκε στην υπόλοιπη χώρα. Στην αρχή το αίτημα των διαδηλωτών ήταν η καταπολέμηση της ανεργίας, οι τιμές στα τρόφιμα και τις βασικές υπηρεσίες. Πολύ γρήγορα όμως, τα αιτήματα μεταστράφηκαν και στο επίκεντρο τέθηκε η διαφθορά και η ελευθερία. Όπως λέει και μια σοφή και πολύπειρη αράβισα συγγενής μου όμως, «η φτώχεια δεν παράγει πολιτική».

Παρόμοια είναι και η εικόνα με τα στοιχεία για ανεργία. Αναφέρω χαρακτηριστικά ότι στην Αίγυπτο η ανεργία το 2009 βρισκόταν στο 8,7%!  Υπάρχει όμως μία ιδιαιτερότητα στο θέμα της ανεργίας. Η ιδιαιτερότητα αυτή αποκαλείται «ο στρατός της νεολαίας». Η Βόρεια Αφρική και η Μέση Ανατολή έχουν το υψηλότερο ποσοστό νεολαίας σε όλο τον κόσμο. 60% του πληθυσμού της περιοχής είναι κάτω από 30 ετών. Και η ανεργία ή η απουσία εργασίας για τη νεολαία είναι τετραπλάσια από αυτή του υπόλοιπου πληθυσμού. Υπολογίζεται ότι ο αραβικός κόσμος θα χρειαστεί για τα επόμενα 15 χρόνια 90 εκατομμύρια θέσεις εργασίας για να καλύψει τις επερχόμενες ανάγκες! (Έτσι για να καταλάβει ο κ. Νίκος και κ. Πέτρος που χαριεντίζονταν στην Νομική με τι μεγέθη παίζουν!) Επισημαίνεται ότι χρειάζεται μια αύξηση του ΑΕΠ τουλάχιστον κατά 6-8% ετησίως για να μπορέσει να απορροφηθεί η αύξηση κατά 3,3% κατ’ έτος της εργατικής δύναμης (η μεγαλύτερη αύξηση στον κόσμο). Ενώ υπολογίζεται ότι οι νεοεισερχόμενοι στην αγορά εργασίας αποτελούν το 90% των ανέργων την Αίγυπτο, το 75% στην Υεμένη και περισσότερο από το 50% στην Ιορδανία και στο Μαρόκο.

Οι πολιτικές ενάντια στην ανάπτυξη εθνικής συνείδησης είχαν βέβαια άμεσες επιπτώσεις και την οικονομία. Οι πολιτικές που ακολουθήθηκαν σε αυτές τις χώρες τις τελευταίες δεκαετίες ήταν εμπνεύσεων Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Και φυσικά τι άλλο θα πρότεινε αυτό από την μείωση των κοινωνικών επιδομάτων, τις περικοπές στις δημόσιες δαπάνες, την απελευθέρωση «από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό του κράτους» που λένε και τα δικά μας σοσιαλφιλελεύθερα παπαγάλακια της αγοράς, το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας. Πρόσφατα, για παράδειγμα, στην Αίγυπτο, περικόπηκαν τα επιδόματα θέρμανσης, ενώ ξεπουλιούνται οι τράπεζες σε «ξένους επενδυτές».

Παρόμοια και η περίπτωση της Τυνησίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα το 1956 εθνικοποιήθηκαν οι κύριοι πλουτοπαραγωγικοί πόροι της χώρας, ο Μπεν Άλι προχώρησε τα τελευταία χρόνια σε πολιτικές ιδιωτικοποίησης. Έτσι σημαντικοί τομείς της οικονομίας «πωλήθηκαν» σε μία μικρή μειονότητα που συνδέονταν με την οικογένεια του πρώην προέδρου, ενώ η διαφθορά, που όπου έχει επέμβει το ΔΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα, οι ΗΠΑ και η ΕΕ, εκτοξεύτηκε. Τράπεζες, μεταφορικές εταιρείες, υπηρεσίες, αεροδρόμια, μέσα μαζικής ενημέρωσης, γεωργική γη πέρασαν σε ημετέρους είτε σε ξένες εταιρείες (μήπως σας θυμίζει κάτι από την σημερινή Ελλάδα;).

Οι συνέπειες της ηρωϊκής πράξης του Μπουαζίζι

Το μεγάλο λάθος των καθεστωτικών δυνάμεων (εσωτερικών και εξωτερικών) ήταν ότι πίστεψαν ότι η αραβική ιδέα είχε πεθάνει. Όπως λέει και ο Ελίας Χούρι η επανάσταση στην Τυνησία ήταν επανάσταση όλων των Αράβων. Η επανάσταση στην Αίγυπτο είναι το όνειρο όλων των λαών της περιοχής. Γι’ αυτό η πυρκαγιά που άναψε ο Μπουαζίζι εξαπλώθηκε αστραπιαία σε Μαυριτανία, Αλγερία, Σουδάν, Υεμένη, Ιορδανία, Αίγυπτο. Ακόμα και στη Σαουδική Αραβία έγιναν διαδηλώσεις για να φύγει ο Μπεν Άλι και η γυναίκα του. Και αυτή είναι μόνο η αρχή.

Η γλώσσα που χρησιμοποιεί η νέα εθνική συνείδηση δεν είναι ίδια με την παλιά. Όχι τυχαία δεν αναφέρεται σε Αμερικάνους, Ισραήλ κα άλλους εξωτερικούς παράγοντες. Στόχος της είναι οι δειλές αραβικές ελίτ που τόσα χρόνια υπηρετούν τα συμφέροντα των προηγουμένων. Γι’ αυτό και τα κύρια αιτήματα είναι «Δρόμο», «Έξω», «Φύγε». Γι’ αυτό και εστιάζουν στην διαφθορά, ένα αποτελεσματικό εργαλείο όπως έχει αποδειχθεί για τη διαφθορά συνειδήσεων, για τη δημιουργία αναξιοπρεπών ανθρώπων, για τη δημιουργία υποτελών ανθρώπων. (Κάτι ξέρει και ο Πάγκαλος από αυτά). Είναι εντυπωσιακό το πόσες φορές έχει ακουστεί το υπέρτατο κατά την άποψή μου, πολιτικό σύνθημα «Όχι άλλη ταπείνωση», «Όχι άλλος εξευτελισμός». Ο αραβικός λαός ξεσηκώνεται και φωνάζει ότι δεν αντέχει πιά τους κλέφτες-επιχειρηματίες, τους κλέφτες κυβερνήτες. Μέσα από την αντίθεση στις διεφθαρμένες ελίτ οι άραβες ανακαλύπτουν και πάλι ότι έχουν κοινή μοίρα και αντιμετωπίζουν κοινές προκλήσεις. Φωνάζουν στον κόσμο ότι η παγκοσμιοποίηση καλλιεργεί την αναξιοπρέπεια, την υποτέλεια και τον ευτελισμό. Άλλωστε αυτό μπορεί να το δει κανείς από αυτούς που την υμνούν. Ανθρωπάκια, ποντικοί των γραφείων, μνησίκακες αδερφές, γραφειοκράτες των διεθνών οργανισμών, χορτασμένοι μέχρι σκασμού από τη διεθνή βοήθεια και τα τις «μελέτες» διανοούμενοι, αποχαυνωμένοι από την κατανάλωση πολίτες.

Το κενό που είχε δημιουργηθεί από την απουσία της αραβικής συνείδησης είχαν έρθει να το καλύψουν οι Ισραηλινοί, οι Τούρκοι, οι Ιρανοί, οι Αμερικανοί, παλιότερα οι Άγγλοι. Η θυσία του Μπουαζίζι βάζει τέλος σε όλα αυτά.

Ο δρόμος μπροστά θα είναι δύσκολος. Ήδη οι ελίτ ανασυντάσσονται. Ο Μουμπάρακ, αφού έκανε το λάθος να ακούσει τη γυναίκα του, που όπως και η δική μας Μαργαρίτα, παρ’ ότι είχε έναν μπούλη ήθελε να δει τον κανακάρη της να κυβερνά μία χώρα, δεν προχώρησε στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που κάποιοι τον είχαν συμβουλεύσει. Οι νεκροί στην Αίγυπτο έχουν ήδη ξεπεράσει τους εκατόν εξήντα και ο φόβος για το τι θα ακολουθήσει είναι διάχυτος.

Οι έχοντες την τεχνογνωσία της διακυβέρνησης σε αυτές τις χώρες είναι μιασμένοι από την διαφθορά και τον συγχρωτισμό με το παλιό καθεστώς. Τα προβλήματα για τον σχηματισμό κυβέρνησης στην Τυνησία καταδεικνύουν αυτό το γεγονός. Στην Αίγυπτο το πρόβλημα θα είναι ακόμα πιο μεγάλο γιατί η Αίγυπτος αποτελεί το κέντρο του αραβικού κόσμου.

Οι αντιπολιτευτικές δυνάμεις δεν φαίνεται να διαθέτουν ούτε την οργανωτική επάρκεια, ούτε την ιδεολογική συνοχή για να οργανώσουν μια συνεκτική εναλλακτική πρόταση. Όταν προκρίνεται ο Μπαραντέι  ως «εκπρόσωπος», ένα άτομο που δεν τον ξέρει κανένας στην Αίγυπτο, γίνονται φανερά τα προβλήματα που θα έχει η μετάβαση. Οι ιδεολογικές διεργασίες όλα τα προηγούμενα χρόνια στον Αραβικό κόσμο δεν αποτελούν καλό οιωνό για ομαλές εξελίξεις στην επόμενη περίοδο.

Οι ισλαμιστές θα διαδραματίσουν βέβαια ένα σημαντικό ρόλο, ωστόσο έως τώρα δεν φαίνεται να διαθέτουν ούτε τις αναγκαίες πολιτικές λογικές ούτε την αναγκαία τεχνογνωσία. Άλλωστε ας μην ξεχνάμε ότι οι εξεγέρσεις που έχουν γίνει δεν είχαν υποκινηθεί από αυτούς. Να θυμίσω επίσης εδώ ότι οι διαδηλωτές κράταγαν σημαίες των κρατών τους και όχι τις σημαίες του Ισλάμ. Στρέφονταν με εμπιστοσύνη προς τον στρατό, ο οποίος αποτελεί το κύριο σύμβολο του έθνους.

Από την άλλη η κοινωνική πίεση θα αυξάνει όλο και πιο πολύ. Ο στρατός της νεολαίας, αυτή η μεγάλη ανατρεπτική δύναμη, εάν δεν βρεθεί μία κατάλληλη κοινωνικο-οικονομική πρόταση για τα επόμενα χρόνια, θα αποτελέσει την βόμβα που θα τινάξει στον αέρα όλη τη Μεσόγειο και από τις δύο πλευρές αυτής της θάλασσας. Ένας άλλος παράγοντας που θα διαδραματίσει ιδιαίτερο ρόλο είναι οι γυναίκες. Ο αριθμός των γυναικών που συμμετέχουν στην αγορά εργασίας αυξάνεται συνεχώς, ενώ είναι αυτές που αποτελούν και την μεγάλη μερίδα των ανέργων.

Συνεπώς τα πράγματα είναι ρευστά. Και ιδιαίτερα επικίνδυνα. Υπενθυμίζω ότι η Μεσόγειος καίγεται σήμερα σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της. Αλβανία, Σκόπια, τουρκικές απειλές σε Αιγαίο-Θράκη και Κύπρο, Κουρδιστάν, Λίβανος, Μέση Ανατολή. Η Ευρώπη από την άλλη είναι αδύναμη ακόμα και να αντιμετωπίσει την κρίση που την ταλανίζει. Η αποκαθήλωση της αμερικάνικης αυτοκρατορίας από τον ηγετικό της ρόλο στην παγκοσμιοποίηση και οι εξεγέρσεις των λαών ανατρέπουν δραστικά τις ισορροπίες στον γεωστρατηγικό μας χώρο. Ο παλιός κόσμος που γνωρίζαμε αποτελεί πια παρελθόν. Πάντως ένα μένει απ’ όλα όσα έχουν γίνει ως τώρα και καταδεικνύεται από τις χιλιάδες εθνικές σημαίες που ανεμίζουν οι διαδηλωτές στη Μέση Ανατολή: η ανθρώπινη αξιοπρέπεια δεν μπορεί να υπάρχει χωρίς το έθνος και το έθνος δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς ανθρώπους που παλεύουν για την αξιοπρέπεια τους.

 Εφημερίδα Ρήξη, αρ. φύλλου 71, 5 Φεβρουαρίου 2011