Η τρομοκρατική επίθεση στο Παρίσι και η στάση της Δύσης

Η τρομοκρατική επίθεση στο Παρίσι και η στάση της Δύσης

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΑΡΔΗΝ, 

τεύχος 101-102, Δεκέμβριος 2015

Τα χτυπήματα του Ισλαμικού Κράτους

Τον περασμένο Σεπτέμβριο έλαβαν χώρα δύο γεγονότα, χωρίς να τους δοθεί ιδιαίτερη σημασία. Κατά πρώτον, ο Άυμαν Αλ Ζαουάχρι, ο μετά τον Μπιν Λάντεν αρχηγός της Αλ Κάιντα, απέστειλε ένα μήνυμα προς τον Μπαγκντάτι, τον αρχηγό του Ισλαμικού Κράτους. Από τη μία τον εγκαλούσε ότι δεν είναι χαλίφης και ότι το Ισλαμικό Κράτος δεν είναι χαλιφάτο. Από την άλλη όμως, δήλωνε « Παρά τα μεγάλα λάθη [του Ισλαμικού Κράτους], εάν ήμουν στο Ιράκ ή τη Συρία θα συνεργαζόμουν μαζί του για να σκοτωθούν οι σταυροφόροι, οι κοσμικοί και οι σιίτες, ακόμα και εάν δεν αναγνωρίζω την νομιμότητα του κράτους του, γιατί το ζήτημα είναι μεγαλύτερο από αυτό»[1].

Τον ίδιο μήνα μία διαταγή για μια σειρά από χτυπήματα φεύγει από τον Αμπού Μοχάμαντ Αλ Αντνάνι, έναν από τους εκπροσώπους του Ισλαμικού Κράτους και …εμίρη της Συρίας.

Οι στόχοι είναι κατά σειρά: οι Κούρδοι Με το χτύπημα του Ισλαμικού Κράτους στην Άγκυρα, αυτό εκδικήθηκε τους Κούρδους και το γεγονός ότι είναι από τις πιο αξιόμαχες δυνάμεις απέναντι στην βαρβαρότητά του. Παράλληλα με την εκδίκηση προς τους πιο σοβαρούς αντιπάλους του, η τρομοκρατική ενέργεια του Ισλαμικού Κράτους ήταν και προειδοποίηση προς τον Ερντογάν. Είναι γνωστό ότι οι νεοοθωμανοί της Άγκυρας χρησιμοποιούν ως κάλυψη την «συμμαχία ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος» για να βομβαρδίζουν ελεύθερα σε συριακό έδαφος τους Κούρδους[2] και εναντιώνονται σε οποιαδήποτε ενοποίηση των κουρδικών εδαφών στο βορρά της Συρίας για να μην κοπεί η δίοδος επικοινωνίας με το Ισλαμικό Κράτος. Από αυτή τη δίοδο περνάει το παράνομο πετρέλαιο, ναρκωτικά, όπλα, τζιχαντιστές μαχητές και κλεμμένες αρχαιότητες. Ωστόσο, οι τζιχαντιστές τους έστειλαν ένα μήνυμα για το τι μπορούν να κάνουν εντός της χώρας σε περίπτωση που ο σουλτάνος της Άγκυρας τολμήσει να αλλάξει πολιτική απέναντί τους.

Αυτή τη περίοδο, οι Κούρδοι της Συρίας έχουν αναδειχθεί στους μόνους αξιόπιστους «συμμάχους» των Αμερικάνων, αφού η υπόλοιπη συριακή «αντιπολίτευση» αποτελείται από τους ομοϊδεάτες του Ισλαμικού Κράτους, την Αλ Κάιντα της Συρίας (Μέτωπο Αλ Νούσρα) και άλλες παρόμοιες ομαδούλες. Όσες ελάχιστες δημοκρατικές φωνές υπήρχαν στην υποτιθέμενη συριακή αντιπολίτευση έχουν απλά μεταναστεύσει.

Το δεύτερο χτύπημα στράφηκε κατά των Ρώσων. Και εδώ είναι σαφές το γιατί. Από τη στιγμή που οι Ρώσοι ξεκίνησαν τους βομβαρδισμούς ενάντια στους Τζιχαντιστές στη Συρία, ανατράπηκε πλήρως το σκηνικό. Επισημαίνεται ότι αυτό έγινε αποδεκτό από τους ίδιους τους Αμερικάνους, αφού ο Ομπάμα «σημείωσε τη σημασία των ρωσικών στρατιωτικών προσπαθειών στη Συρία» στην συνάντηση που είχαν[3] με τον Πούτιν.  Ωστόσο, εδώ το μήνυμα μπορεί να απευθύνονταν και προς του Αιγύπτιους, αφού φαίνεται ότι η άνοδος του Σίσι στην εξουσία έχει ανατρέψει πλήρως τον σχεδιασμό των Αλ Κάιντα-Ισλαμικού Κράτους, των υποστηρικτών τους στον Κόλπο, αλλά και της Τουρκίας.

Το τρίτο χτύπημα ήταν ενάντια στη Χεζμπολλά. Είναι γνωστό ότι η Χεζμπολλά αποτελεί μια από τις καλύτερα οργανωμένες δυνάμεις στη Μέση Ανατολή. Μάλιστα, ενώ η ίδια είναι οργανωμένη πάνω σε θρησκευτικού τύπου αρχές, ασπάζεται στον ίδιο βαθμό το εθνικό συμφέρον του Λιβάνου, συνεπώς σέβεται τις αρχές του έθνους-κράτους. Η βομβιστική επίθεση στη Βηρυττό τις προηγούμενες μέρες είχε ως στόχο να προκαλέσει σχίσματα εντός του πολιτικού και κοινωνικού σώματος του Λιβάνου. Είχε ωστόσο και άλλον έναν στόχο. Να στρέψει τους Λιβανέζους εναντίον των Παλαιστινίων, γιατί οι επιθέσεις οργανώθηκαν σε ένα διαμέρισμα που ανήκει σε παλαιστινιακό καταυλισμό προσφύγων. Να σημειωθεί ότι τόσο η Αλ Κάιντα της Συρίας (να μην ξεχνάμε, η σύμμαχος των αμερικάνων) όσο και το Ισλαμικό Kράτος, προσπάθησαν να εμπλέξουν τους Παλαιστίνιους και πιο πριν. Μάλιστα, ήταν η πρώτη φορά που αναδύθηκε στις ειδήσεις ότι το Ισλαμικό κράτος πολεμούσε μαζί με το Μέτωπο Αλ Νούσρα (η Αλ Κάιντα της Συρίας) και προσπαθούσαν μέσω της …πείνας και των δολοφονιών, να πείσουν τους Παλαιστίνους του προσφυγικού καταυλισμού Γιαρμούκ να πάνε μαζί τους[4]. Και εδώ, ο ρόλος του Ισραήλ είναι κάπως σκοτεινός. Κατ’ αρχάς, κατά περίεργο και …ασχολίαστο τρόπο, το Ισραήλ απουσιάζει από τις επιθέσεις εναντίον του Ισλαμικού Κράτους. Επίσης, όπως μας ενημερώνουν οι Times of Israel[5], ο υπουργός Αμύνης Μοσέ Γιαλόν παραδέχθηκε ότι το Ισραήλ παρέχει βοήθεια στους Σύρους «αντάρτες» με αντάλλαγμα να μην πάνε κοντά στα Υψώματα Γκολάν και να μην πειράξουν τους Δρούζους. Η βοήθεια του Ισραήλ προς τους τζιχαντιστές είναι πιο ευρεία. Περιλαμβάνει βομβαρδισμούς κατά των Συρίων, έτσι ώστε να βοηθηθούν οι τζιχαντιστές, ζώνες απαγόρευσης πτήσης, έτσι ώστε αυτοί να κάνουν ανενόχλητοι τη δουλειά τους, νοσηλευτική βοήθεια προς τραυματισμένους τζιχαντιστές και, πετρέλαιο –αφού όλα εκεί κατατείνουν- μέσω Τσεϊχάν-Τουρκίας-Κούρδων του Ιράκ!

Το τέταρτο χτύπημα ήταν εναντίον της Γαλλίας.  Είναι ενδιαφέρον ότι η Γαλλία δεν ήταν από τις χώρες που είχε σοβαρή εμπλοκή στον «βομβαρδισμό» των δυνάμεων του Ισλαμικού Κράτους. Ωστόσο, η Γαλλία διέπραξε το «σφάλμα» να μην ακολουθήσει την τακτική των Αμερικάνων, δηλαδή να χτυπάνε όσο πιο μακριά γίνεται από τους κεντρικούς στόχους του Ισλαμικού Κράτους. Αντιθέτως, η Γαλλία στόχευσε κατευθείαν στον πυρήνα του Ισλαμικού Κράτους και χτύπησε στρατόπεδά του και, το κυριώτερο, στόχους που άπτονταν του παράνομου εμπορίου πετρελαίου. Ασφαλώς, εδώ είναι ένα ενδιαφέρον ερώτημα εάν οι Αμερικάνοι άφησαν τους Γάλλους να δράσουν εν λευκώ, και ήταν οι Γάλλοι που επέλεξαν τους στόχους, ή τους έβαλαν μπροστά για να μην είναι αυτοί που θα προκαλέσουν τη ζημιά στο Ισλαμικό Κράτος. Όπως αναφέρθηκε, η γενικότερη τακτική των Αμερικάνων ήταν να μην καταφέρνουν καίρια πλήγματα στο Ισλαμικό Κράτος. Και όταν οι δημοσιογράφοι του CNN τους ρωτούσαν γιατί δεν κτυπούν τα στρατόπεδα του ΙΚ και τις πετρελαϊκές του εγκαταστάσεις απαντούσαν ότι …μεριμνούσαν για τους αθώους πολίτες που μπορεί να ήταν παράπλευρες απώλειες και για το πώς θα προμηθεύονταν πετρέλαιο οι φτωχοί πολίτες της Συρίας[6]. Μα είναι τόσο ευαίσθητοι οι άνθρωποι…

Γιατί εδώ υπάρχει ένα άλλο ενδιαφέρον σημείο. Δεν είναι μόνον το Ισραήλ που την κάνει γαργάρα από την συμμαχία ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος. Η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Ιορδανία[7], έχουν στρέψει την προσοχή τους αλλού. Εντυπωσιακή είναι και η απουσία του Ηνωμένου Βασιλείου. Αξίζει να επισημανθεί, ότι το Ηνωμένο Βασίλειο στήριξε τη Σαουδική Αραβία για να πάρει μια θέση στην επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα, και ακόμα πιο πρόσφατα, προσπαθεί να διασφαλίσει ένα συμβόλαιο πολλών δισεκατομμυρίων για πώληση όπλων στην Σαουδική Αραβία[8]. Επίσης, πολλές είναι οι ενστάσεις των Αιγυπτίων απέναντι στη στάση του Ηνωμένου Βασιλείου, γιατί στηρίζει ανοικτά τους Αδελφούς Μουσουλμάνους ενάντια στην κυβέρνηση του Σίσι[9]. Η κυβέρνηση του Κάμερον είχε περιέργως ιδιαίτερη συμπάθεια προς τους Αδελφούς Μουσουλμάνους. Μάλιστα, μπήκε στον κόπο να κάνει ολόκληρη έκθεση επί του θέματος, για να καταδειχθεί ότι οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι δεν είναι τρομοκρατική οργάνωση, αλλά η έκθεση που ήταν να δημοσιευθεί τον Μάρτιο του 2015, ακόμα αναμένεται…[10]

 Σημειώνεται επίσης, για να βλέπουμε και ποιοι τελικά έχουν αρχές και δεν ξεπουλιώνται εύκολα, ότι η Υπουργός Άμυνας της Σουηδίας, η κυρία Margot Wallstrom, δεν δίστασε να ακυρώσει συμβόλαια πώλησης όπλων στη Σαουδική Αραβία όταν αυτή της «απαγόρευσε» να μιλήσει για τα δημοκρατικά δικαιώματα και τα δικαιώματα των γυναικών σε μια συνάντηση της Αραβικής Ένωσης στο Κάιρο. Να θυμίσουμε επίσης ότι η Σουηδία, πέρυσι, αναγνώρισε το Παλαιστινιακό κράτος, τονίζοντας ότι ήταν μια κίνηση για την προώθηση του διαλόγου ανάμεσα στις αντιμαχόμενες πλευρές[11]. Αυτά για να δείξουμε και ότι αντί να ρίχνεις στεφάνια ανά τις θάλασσες και να απειλείς αφρόνως ότι θα στείλεις τζιχαντιστές στην Ευρώπη, υπάρχει και η ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική με αρχές…

Οι διαδρομές της τρομοκρατίας και οι παράγοντες που την διευκόλυναν στο να επιτελέσει το έργο της

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία που αναδεικνύουν οι έρευνες για τον διαλεύκανση της δολοφονικής επίθεσης στο Παρίσι είναι η προέλευση των τρομοκρατών από την συνοικία Molenbeek στις Βρυξέλλες. Το Βέλγιο έχει επιλεχθεί από τους τρομοκράτες γιατί θεωρείται ένας χώρος όπου εύκολα μπορείς να αγοράσεις όπλα στη μαύρη αγορά. Αλλά γιατί οι τρομοκράτες προέρχονται από τη συγκεκριμένη περιοχή; Στην περιοχή μένουν πολλοί μετανάστες από το Μαρόκο που τη δεκαετία του 1970 είχαν προσκληθεί για μεταναστευτική εργασία στα ορυχεία και τις βιομηχανίες του Βελγίου. Ωστόσο, οι Μαροκινοί που ήρθαν τότε, ελάχιστες διαφορές είχαν στη συμπεριφορά με τους ντόπιους. Η αλλαγή στο τρόπο ζωής τους επήλθε με την είσοδο ενός άλλου παράγοντα: τη συμφωνία τότε της Βελγικής κυβέρνησης με την Σαουδική Αραβία για την πώληση βελγικών προϊόντων. Μια ρήτρα εκείνης της συμφωνίας ήταν να επιτραπεί στη Σαουδική Αραβία να χτίσει και να επανδρώσει με κληρικούς που διέδιδαν την δική της εκδοχή του Ισλάμ ένα τζαμί στη συγκεκριμένη συνοικία. Σήμερα, δρέπονται οι καρποί από αυτή τη συμφωνία, αφού είναι αποδεδειγμένο ότι οι εγκέφαλοι των επιθέσεων και στο περιοδικό Charlie Hebdo, αλλά και στις τωρινές επιθέσεις, είχαν σχέση με το συγκεκριμένο τζαμί. Αυτό επίσης ας αποτελέσει και μάθημα για όσους επιμένουν στην ανέγερση τζαμιού στην Αθήνα.

Οι άφρονες μεταναστευτικές πολιτικές έχουν διαδραματίσει επίσης το ρόλο τους. Το γεγονός ότι έχει επιλεχθεί ένα μοντέλο παγκοσμιοποίησης που προωθεί έναν τρελό ανταγωνισμό, παραμερίζοντας κάθε μέριμνα για την τοπική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή είναι επίσης ένας ακόμα παράγοντας. Τα μεταναστευτικά δίκτυα που διαμορφώνονται αποδεικνύονται από τις πιο ευνοϊκές διόδους, όχι μόνο τρομοκρατών, αλλά επίσης ναρκωτικών, εμπορίου γυναικών, όπλων και άλλων «φιλανθρωπικών» δραστηριοτήτων. Δεν πρέπει λοιπόν να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι οι δολοφόνοι του Παρισιού χρησιμοποίησαν τις ανοικτές διόδους που είχαν διαμορφωθεί λόγω του γεγονότος ότι η Τουρκία ακολουθούσε μια τακτική όχι μόνον ελεύθερης διέλευσης τζιχαντιστών αλλά και «εμπορικής συνεργασίας» με το Ισλαμικό Κράτος, αναφορικά με την πώληση πετρελαίου, ναρκωτικών, κλεμμένων αρχαιοτήτων. Οι δίοδοι αυτές είχαν ήδη διαμορφωθεί από υφιστάμενα δίκτυα που διακινούσαν παράνομους μετανάστες τα προηγούμενα χρόνια. Από αυτές τις διόδους πηγαινοέρχονταν οι δολοφόνοι, πέρασαν στη σπαρασσόμενη Συρία, όπου έλαβαν την κατάλληλη εκπαίδευση και μετά γύρισαν πίσω.

Η παραγνώριση των κοινωνικών επιπτώσεων της μετανάστευσης (αφού αυτό που δίνουν έμφαση αριστεροί και νεοφιλελεύθεροι διανοητές είναι η συνεισφορά της μετανάστευσης στην «αύξηση του ΑΕΠ»), τόσο στις χώρες προορισμού όσο και στις χώρες υποδοχής, επειδή κάποιες μερίδες των ελίτ επιδιώκουν το άμεσο κέρδος, έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία πολυπολιτισμικών κοινωνιών που παράγουν φτώχεια, ανεργία και αδυναμία διατήρησης του κράτους δικαίου. Γιατί, όπως δείχνουν τα στοιχεία, κάποιοι από τους μετανάστες, εκτός από το να λιάζονται στην Ομόνοια ασχολούνται και με άλλες δραστηριότητες. (Τις οποίες εάν γνώριζαν οι αρμόδιοι υπουργοί –γιατί ήταν δύο οι αρμόδιοι- και δεν ενημέρωσαν τις άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν διαπράξει σοβαρό ατόπημα). Και ας μας ενημερώσει κάποιος τώρα πώς μπορείς να διασφαλίσεις τη δημόσια τάξη, και μία ομαλά λειτουργούσα κοινωνία και οικονομία, εάν έχεις 5.000 ύποπτους να παρακολουθείς. Γιατί τόσους είχε στα κατάστιχά της η Γαλλική Αστυνομία, και δήλωσε βέβαια αδυναμία παρακολούθησης όλων αυτών των «υπόπτων». Συνεπώς, η κατάλυση του κράτους δικαίου, δεν γίνεται μόνο από την παράνομη διέλευση των συνόρων, αλλά και από την αδυναμία επιβολής των νόμων στην επικράτειά του έθνους-κράτους.

Κάποιοι επίσης προσπαθούν και πάλι να λειτουργήσουν αποπροσανατολιστικά και ενοχικά. Ακούγονται και κάποιες φωνές όπως για παράδειγμα του επικεφαλής της γνωστής για το ρόλο της σε Γιουγκοσλαβία. Υεμένη, και άλλου τύπου δυτικές (ή των συμμάχων της Δύσης) επεμβάσεις Human Rights Watch, κυρίου Kenneth Roth, που τουίταρε να κοιτάξουμε στον κοινωνικό αποκλεισμό. Μα αν κοιτάξει κανείς το ιστορικό αρκετών από τους δολοφόνους θα δει ότι ο ένας εργαζόταν ως οδηγός, ο άλλος (Ο Mostefai, αυτός που πολυβολούσε τους θαμώνες και όταν έπεφταν στο πάτωμα τους έριχνε και πάλι για να βεβαιωθεί ότι είναι νεκροί), ζούσε σε μια ήσυχη μικροαστική συνοικία με διώροφα κτίσματα, ενώ ο φερόμενος ως εγκέφαλος είχε διάφορες επιχειρηματικές δραστηριότητες στο Βέλγιο. Συνεπώς, μακρά απείχαν από του να είναι κοινωνικά αποκλεισμένοι, μολονότι θεωρώ τον συνειρμό απεχθή και υποβιβαστικό προς τους κοινωνικά αποκλεισμένους. Πώς συνδέεται λογικά το γεγονός ότι επειδή είσαι κοινωνικά αποκλεισμένος αγοράζεις ένα καλάσνικοφ, μπαίνεις σε ένα μπαράκι και καθαρίζεις όποιον βρεις μπροστά σου; Περισσότερο ταιριάζει στην ψυχολογία των δολοφόνων το «να την κάνω γρήγορα για νάχω μια πλούσια ζωή», αφού τα μέχρι στιγμής στοιχεία δείχνουν ότι ο φερόμενος ως εγκέφαλος από το Βέλγιο, μολονότι είχε μαγαζιά με τον αδελφό του είχε και σχέσεις με εμπορία ναρκωτικών. Μάλιστα μπλεγμένη με πώληση ναρκωτικών ήταν και η γυναίκα τζιχαντίστρια που ήταν εμπλεκόμενη στην επίθεση στο Παρίσι.

Και όπως δηλώνει ο Φίσκ, κανένας δεν μιλά για τους ιδεολογικούς προστάτες του Ισλαμικού Κράτους (ούτε ο προηγούμενος κύριος που η οργάνωσή του εξισώνει τις σφαγές χιλιάδων Χούθι με κάποιες ακρότητες από την πλευρά τους): «Το σημερινό σαουδαραβικό βασίλειο, το οποίο αποκεφαλίζει σε τακτική βάση υποτιθέμενους εγκληματίες, οικοδομεί στο Ριάντ ένα μουσείο αφιερωμένο στις διδαχές του Αλ Ουάχαμπ, και το παλιό φρένιασμα του κληρικού ενάντια στην ειδωλολατρεία και την ανηθικότητα έχει βρει την έκφρασή του στις κατηγορίες του Ισλαμικού Κράτους εναντίον του Παρισιού ως κέντρου της ‘πορνείας’. Μεγάλο μέρος της χρηματοδότησης του ΙΚ έχει προέλθει από τους Σαουδάραβες –μολονότι, για μια ακόμα φορά, αυτό το γεγονός έχει διαγραφεί από την τρομερή ιστορία της σφαγής της Παρασκευής»[12].

Η συμμαχική δυτική στρατηγική του «δημιουργικού χάους», οδηγεί σε συνολική ανάφλεξη

Το σημαντικότερο ωστόσο ζήτημα προκύπτει από την πολιτική των δυτικών στη Μέση Ανατολή. Οι Αμερικάνοι, στην προσπάθεια τους να ελέγξουν τον ενεργειακό πλούτο της Μέσης Ανατολής, και μη διαθέτοντας πλέον τους απαραίτητους πόρους για να διατηρήσουν την «τάξη» έχουν προσχωρήσει στο λίαν επικίνδυνο δόγμα του «δημιουργικού χάους». Κύριος στόχος αυτής της πολιτικής είναι η υπονόμευση οποιασδήποτε δύναμης και κράτους μπορεί να σταθεί εμπόδιο στην πολιτική της αμερικάνικης ηγεμόνευσης, μια πολιτική που περιέγραψε εύγλωττα ο υπουργός Αμύνης των ΗΠΑ κύριος Ashton Carter: «Τρομοκρατικά στοιχεία όπως το Ισλαμικό Κράτος, φυσικά, στέκονται απολύτως αντίθετα στις αξίες μας …Αλλά άλλες προκλήσεις είναι πιο πολύπλοκες, και δεδομένων του μεγέθους και των δυνατοτήτων τους, δυνητικά πιο καταστροφικές …Κάποιοι φορείς φαίνεται να προτίθενται να διαβρώσουν αυτές τις αρχές και να  υποσκάψουν την διεθνή τάξη που βοηθά στην επιβολή τους. …Φυσικά, ούτε η Ρωσσία, ούτε η Κίνα μπορούν να ανατρέψουν αυτή την τάξη. Αλλά και οι δύο συνιστούν ξεχωριστές προκλήσεις αυτής»[13].

Παρόμοια πολιτική δημιουργικού χάους έχουν και οι Ισραηλινοί στην περιοχή, γιατί έτσι μπορούν να ελέγξουν καλύτερα τις χώρες του «Μεγάλου Ισραήλ»[14]. Να σημειωθεί, ότι ισραηλινοί αναλυτές θεωρούν ως κύριους εχθρούς τους, το Ιράν, τη Γάζα και τον Λίβανο[15]. Ενώ για το Ισλαμικό Κράτος αυτή είναι η ανάλυσή τους: «μολονότι οι επιθέσεις στη Συρία και το Ιράκ έχουν καταδείξει τις τακτικές ικανότητες του ΙΚ, αυτές στρέφονταν εναντίον ‘αποτυχημένων κρατών’ με εξασθενημένους στρατούς. Όταν το ΙΚ αντιμετώπισε καλά οργανωμένη αντίσταση από μη κρατικές οντότητες, όπως οι κουρδικές πολιτοφυλακές, οι αποδόσεις της ομάδας δεν ήταν ιδιαίτερα πειστικές. Είναι αλήθεια ότι το ΙΚ έχει προκαλέσει μεγάλα πάθη μεταξύ πολλών νέων και απογοητευμένων Μουσουλμάνων απ’ όλο τον κόσμο και η ιδέα του Χαλιφάτου  ελκύει ιδιαίτερα τους πιστούς, αλλά το σχετικό ερώτημα είναι: Τι μπορεί να κάνει το ΙΚ χωρίς εξωτερική βοήθεια;»[16]. Βέβαια, ξεχνάνε να σημειώσουν ότι γι’ αυτά τα «αποτυχημένα κράτη» έχουν φροντίσει οι σύμμαχοί τους αμερικάνοι, ενώ για την βοήθεια προς το Ισλαμικό Κράτος μπορούμε να κοιτάξουμε προς Τουρκία και τις συμμαχικές τους χώρες του Κόλπου[17]. Αλλά και το ίδιο το Ισραήλ, αφού και πετρέλαιο αγοράζει από τους τζιχαντιστές αλλά και έχει ανοίξει τα νοσοκομεία του για να περιποιείται τους τραυματίες τζιχαντιστές[18].

Ας σημειωθεί ότι το 1982 παρουσιάστηκε το «Σχέδιο Γινόν», για το Ισραήλ. Ας δούμε κάποιες παραμέτρους του:

«Η πλήρης διάλυση του Λιβάνου σε πέντε περιφέρειες, εξυπηρετεί ως προηγούμενο για το σύνολο του αραβικού κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της Αιγύπτου, της Συρίας, του Ιράκ και της Αραβικής Χερσονήσου… Αργότερα, η διάλυση της Συρίας και του Ιράκ σε εθνικά και θρησκευτικά αποκλειστικές περιοχές, όπως στο Λίβανο, είναι μακροπρόθεσμα ο κύριος στόχος του Ισραήλ για το Ανατολικό Μέτωπο, ενώ η στρατιωτική διάλυση αυτών των χωρών εξυπηρετεί ως ένας βραχυπρόθεσμος στόχος. Η Σύρια θα διαλυθεί σύμφωνα με τις εθνικές και θρησκευτικές της δομές, σε διάφορα κράτη, όπως και ο σημερινός Λίβανος …Το Ιράκ, πλούσιο σε πετρέλαιο αφενός και εσωτερικά διασπασμένο από την άλλη, είναι εγγυημένος στόχος για το Ισραήλ. Η διάλυσή του είναι πολύ πιο σημαντική για εμάς απ’ ότι η Συρία. Βραχυπρόθεσμα το Ιράκ αποτελεί την μεγαλύτερη απειλή για το Ισραήλ. Ένας Ιρακινο-ιρανικός πόλεμος θα διαλύσει το Ιράκ και θα προκαλέσει την πτώση του… Κάθε ενδοαραβική αντιπαράθεση, βραχυπρόθεσμα θα μας βοηθήσει… στο Ιράκ μια διαίρεση σε περιοχές σύμφωνα με τις εθνικές/θρησκευτικές γραμμές και στη Συρία σύμφωνα με τις οθωμανικούς χρόνους είναι δυνατή… Έτσι, τρία ή περισσότερα κράτη θα υπάρχουν γύρω από τις τρεις μεγάλες πόλεις: Μπάσρα, Βαγδάτη και Μοσούλη και σιιτικές περιοχές στο νότο που θα διαχωρίζουν τους σουνίτες από τον κουρδικό βορρά»[19].

Και να τι λέει μια ανάλυση των αμερικάνων για το Ισλαμικό Κράτος: Είμαστε στο 2012. Μια έκθεση της DIA (Defence Intelligence Agency) αναφέρει: «Οι Σαλαφιστές, οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι και η Αλ Κάιντα του Ιράκ είναι οι κύριες δυνάμεις που στηρίζουν την εξέγερση στη Συρία». Και συνεχίζει αναφέροντας «Η Δύση, οι χώρες του Κόλπου και η Τουρκία υποστηρίζουν την αντιπολίτευση», ενώ «Ρωσσία, Κίνα και Ιράν «υποστηρίζουν το καθεστώς του Άσσαντ. Και η έκθεση συνεχίζει «υπάρχει η πιθανότητα της εγκαθίδρυσης ενός ανακηρυγμένου ή μη ανακηρυγμένου Σαλαφιστικού Πριγκιπάτου στην ανατολική Συρία, και αυτό είναι ακριβώς αυτό που οι υποστηρίζουσες δυνάμεις της αντιπολίτευσης θέλουν, με στόχο την απομόνωση του Συριακού καθεστώτος, το οποίον θεωρείται ως στρατηγικό βάθος της επέκτασης των Σία (Ιράκ και Ιράν)»[20].

Πληροφοριακά αναφέρεται ότι στις 21 Σεπτεμβρίου 2015, ο Νετανιάχου συνάντησε τον Πούτιν και συζήτησαν, απ’ ότι προκύπτει για τη Συρία. Εκεί, ο Πούτιν διαβεβαίωσε το Ισραήλ ότι τα στρατηγικά του συμφέροντα στη Συρία θα γίνουν σεβαστά. Ακόμα περισσότερο φαίνεται ότι οι Ρώσοι συμφώνησαν να μην εξοπλίσουν τη Χεζμπολλά, να μην παραδώσουν τους  S-300 στο Ιράν. Από την άλλη, οι Ισραηλινοί μάλλον διαβεβαίωσαν τους Ρώσους ότι δεν τους πολυενδιαφέρει εάν ο Άσαντα παραμείνει στην εξουσία. Οι Ρώσοι με τη σειρά τους ζήτησαν από το Ισραήλ να μην πουλήσει όπλα σε Γεωργία και Ουκρανία[21].

Η επιβοηθητική στάση Αμερικάνων και των συμμάχων τους στη Μέση Ανατολή προς τους τζιχαντιστές φαίνεται και από το γεγονός ότι ενώ οι βομβαρδισμοί στη Λιβύη έφεραν το επιθυμητό αποτέλεσμα άμεσα, οι βομβαρδισμοί εναντίον του Ισλαμικού Κράτους δεν έχουν καμμία αποτελεσματικότητα. Μέχρι και χθες, οι Αμερικάνοι απέφευγαν να βομβαρδίζουν στρατόπεδα και ελεγχόμενες από το Ισλαμικό Κράτος πετρελαιοπηγές. Απέφευγαν να πιέζουν την Τουρκία και του Κούρδους του Ιράκ να μην βοηθούν το Ισλαμικό Κράτος να πουλά το λαθραίο πετρέλαιο. Μάλιστα, οι αμερικάνοι δεν πίεσαν καθόλου τους συμμάχους τους να μην στηρίζουν το Ισλαμικό Κράτος, αφού όπως φαίνεται, ο κύριος διαμετακομιστής του πετρελαίου που πουλάει λαθραία το ΙΚ είναι ο υιός Ερντογάν. Να τι λέει ο Εσκομπάρ γι’ αυτό: «Το μέλος του Τορκικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, Γκούρσελ Τεκίν, γνωστοποίησε το γεγονός ότι το λαθραίο πετρέλαιο του ΙΚ εξάγεται από την Τουρκία από την BMZ, μια ναυτιλιακή εταιρεία που ελέγχεται από τον ίδιο τον Μπιλάλ Εντογάν, γιό του ‘σουλτάνου’ Ερντογάν. Στο ελάχιστο, αυτό αποτελεί παράβαση της απόφασης 2170 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών»[22]. Για το προκλητικό γεγονός της χρηματοδότησης του Ισλαμικού Κράτους από τη «συμμαχία ενάντια στην τρομοκρατία», διαμαρτύρονται ακόμα και οι New York Times που σε άρθρο γνώμης αναφέρουν: «Το Ισλαμικό Κράτος λεηλατεί επίσης τράπεζες, ζητά λύτρα για απαχθέντα θύματα, εμπλέκεται σε εμπορία ανθρώπων, ξεπουλάει λεηλατημένες αρχαιότητες και βασίζεται σε ιδιώτες δωρητές κυρίως από το Κατάρ, το Κουβέιτ και τη Σαουδική Αραβία»[23].

Επίσης, οι ίδιοι οι αμερικάνοι προειδοποίησαν τους Κούρδους της Συρίας για τα όρια τους και τους είπαν να ξεχάσουν τις ιδέες περί ανεξάρτητου κράτους –προφανώς έχουν συζητήσει κάποιοι πράγματα με τους Τούρκους, οι οποίοι φαίνεται και αυτοί να αλλάζουν κάπως τη στάση τους απέναντι στο Ισλαμικό Κράτος (αν και είναι νωρίς να εξαχθούν συμπεράσματα). Η ιδιαίτερη ευαισθησία των Τούρκων έγκειται στο γεγονός ότι η ενοποίηση των τριών θυλάκων που κατέχουν αυτοί τη στιγμή οι Κούρδοι της Συρίας θα δημιουργούσε ένα δυναμικό έδαφος για την ενίσχυση του κουρδικού εθνισμού. Οι Τούρκοι φαίνεται να τρέμουν αυτή την εκδοχή, στην οποία ειρήσθω εν παρόδω, οδήγησαν οι κοντόφθαλμες μεγαλοοθωμανικές φαντασιώσεις τους. Τις οποίες για να υλοποιήσουν φλέρταραν με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους αλλά και τους ίδιους τους τζιχαντιστές, εκπαιδεύοντας μάλιστα –πέραν των άλλων σχέσεων- και μια δική τους ομάδα στη Συρία. 

Το γεγονός της αμφίσημης πολιτικής των αμερικάνων απέναντι στο ΙΚ καταδεικνύεται και από το γεγονός ότι ενώ οι σιιτικές πολιτοφυλακές είναι έτοιμες να καταλάβουν τη Μοσούλη, οι Αμερικάνοι δεν τους αφήνουν να προχωρήσουν γιατί θα χολωθούν οι «σύμμαχοι» τους από τις χώρες του Κόλπου, αφού με την κατάληψη της Μοσούλης θα αποκτήσουν ιδιαίτερη δυναμική οι Σιίτες του Ιράκ.

Υπάρχει ωστόσο μια έκφραση που ταιριάζει στην αμερικάνικη πολιτική: Το μέλι είναι γλυκό, αλλά η μέλισσα τσιμπάει. Αυτό που ήθελαν οι Αμερικάνοι, οι Ισραηλινοί, οι Τούρκοι και οι μοναρχίες του Κόλπου, ήταν το Ισλαμικό Κράτος να αδυνατίσει όσο το δυνατόν πιο σύντομα τον Άσαντ, αλλά χωρίς αυτό να αποκτήσει ιδιαίτερα μεγάλη δύναμη και, μετά, να πάρει την εξουσία. Ο κύριος στόχος είναι η κατάρρευση κάθε κοσμικής εξουσίας στη Συρία έτσι ώστε να κυριαρχήσει ο διαμελισμός της σε διάφορα μικροσκοπικά κρατίδια. Όμως, η μέλισσα τσίμπισε και αυτό άλλαξε όλη την γαιοπολιτική κατάσταση στην περιοχή.

Η κατάσταση έχει περιπλακεί, ιδιαιτέρως μάλιστα μετά τις δολοφονικές επιθέσεις του Ισλαμικού Κράτους στο Παρίσι. Το μεγάλο πρόβλημα των Αμερικάνων είναι ότι το συνοθύλευμα των φανατικών φουνταμενταλιστών που ενίσχυσαν για να ρίξουν τον Άσαντ, κατέληξε να ενισχύσει το Ισλαμικό Κράτος. Γιατί ας μην υπάρχουν ψευδαισθήσεις. Οι μαχητές των διαφόρων άλλων ομάδων, όχι μόνο είναι ιδεολογικά συγγενείς με το Ισλαμικό Κράτος –άλλωστε προέρχονται και από συγγενικές ομάδες- αλλά πολλές φορές προσχωρούν άμεσα στο Ισλαμικό Κράτος. Το ίδιο συμβαίνει με τις τεράστιες ποσότητες οπλισμού, ο οποίος υποτίθεται ότι διατίθεται από τους δυτικούς συμμάχους στην συριακή αντιπολίτευση, αλλά όλως περιέργως καταλήγουν στα χέρια του Ισλαμικού Κράτους. Έχουμε όλοι παρατηρήσει τα καινούργια Toyota Hilux πάνω στα οποία αρέσκονται να φωτογραφίζονται οι μαχητές του Ισλαμικού Κράτους. Σε μία έρευνα που έγινε για το που τα βρήκαν αυτά αποδείχτηκε ότι είχαν σταλεί από τους Αμερικάνους και τους Βρετανούς στον …Στρατό της Ελεύθερης Συρίας! Συνεπώς, το κύριο πρόβλημα των Αμερικάνων είναι ότι δεν έχουν δυνάμεις επί του εδάφους για να στηρίξουν κάποιο καθεστώς ενάντια στον Άσαντ (τον στόχο τους για τη διάλυση και της Συρίας, τον έχουν, έτσι κι αλλιώς, με τη βοήθεια και των τζιχαντιστών, πετύχει). Η μόνη αξιόπιστη δύναμη είναι οι Κούρδοι της Συρίας, αλλά εδώ η Τουρκία δεν θέλει με τίποτε να αποκτήσουν αυτοί περισσότερη δύναμη. (Το ίδιο δεν θέλουν και οι Κούρδοι του Ιράκ).

Το αδιέξοδο της αμερικάνικης πολιτικής σε Συρία και Ιράκ, επιτείνεται και από μια σειρά εξελίξεις σε άλλα μέτωπα. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνιέται, ότι μια από τις σημαντικότερες πολεμικές αντιπαράθεσεις λαμβάνει χώρα στην Υεμένη, ένα άλλο στρατηγικό σημείο για τις Η.Π.Α.. Εκεί, επί εννιά μήνες τώρα, οι σύμμαχοι τους επιδίδονται σε έναν όργιο σφαγών, βομβαρδισμών νοσοκομείων, υποδομών και …γαμήλιων τελετών, δημιουργώντας, σύμφωνα με τον Ο.Η.Ε μια από τις μεγαλύτερες ανθρωπιστικές κρίσεις, αφού 20 εκατομμύρια άτομα κινδυνεύουν από την πείνα. Για την επίτευξη αυτού του ανθρωπιστικού ιδεώδους, Βρεταννοί και Αμερικάνοι εξοπλίζουν αφειδώς την Σαουδική Αραβία, καθ’ ότι ξέμεινε από βόμβες και άλλο πολεμικό υλικό[24]. Το αποτέλεσμα και εκεί είναι η διεύρυνση του «δημιουργικού χάους», του δόγματος των νεοσυντηρητικών για την Μέση Ανατολή, η ενίσχυση της δύναμης της Αλ Κάιντα και του Ισλαμικού Κράτους στην Υεμένη, η διάλυση της χώρας σε κρατίδια και, φυσικά, η ενίσχυση των προσφυγικών ρευμάτων. Επιπλέον, υπονομεύεται το μέλλον της χώρας αφού ήδη όλη η μεσαία τάξη της Υεμένης έχει εγκαταλείψει τη χώρα. Όταν βομβαρδίζονταν το Ιράκ το δόγμα ήταν «βομβαρδίζουμε μέχρι να τους φτάσουμε στην Εποχή του Λίθου». Η ίδια τακτική εφαρμόζεται πια στο σύνολο της Μέσης Ανατολής, μόνο που το δόγμα έχει μια κάπως διαφορετική ονομασία. Όπως έγραφε το 2002 ο νεοσυντηρητικός Michael Ledeen,υποστηρίζοντας την εισβολή στο Ιράκ: «η μόνη ελπίδα που μπορεί κάποιος να τρέφει είναι να μετατρέψουμε την περιοχή σε καζάνι που βράζει και, παρακαλώ, γρήγορα. Εάν υπήρχε μια περιοχή που αξίζει πραγματικά να καζανοποιηθεί, αυτή είναι η Μέση Ανατολή σήμερα»[25].

Το ίδιο δόγμα, με τα ίδια αποτελέσματα εφαρμόστηκε και στη Λιβύη.  Τέσσερα χρόνια μετά από την στρατιωτική επέμβαση στη χώρα αυτή, η κατάσταση είναι παρόμοια με το Ιράκ και τη Συρία. Η Λιβύη βρίσκεται σε χαοτική κατάσταση, η επίσημη κυβέρνηση δεν μπορεί να πάει στη πρωτεύουσα του κράτους γιατί αυτή έχει καταληφθεί από πολιτοφυλακές και  η υπόλοιπη χώρα είναι εύφορο έδαφος για κάθε είδους δραστηριότητα. Από την εκπαίδευση ανταρτών από την Αλ Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος και την εξαγωγή τους τόσο σε άλλες αφρικανικές χώρες όσο καισ τη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη, το παράνομο εμπόριο όπλων, την παράνομη διακίνηση μεταναστών και το εμπόριο ανθρώπων. Όσον αφορά δε τον πολυπόθητο έλεγχο των πετρελαίων, σημειώνουμε ότι η παραγωγή βρίσκεται στο 1/3 περίπου της προς επέμβασης εποχής, με τους πετρελαϊκούς μνηστήρες να βρίσκονται ενώπιον ενός νομοθετικού κυκεώνα αναφορικά με τα συμβόλαιά τους[26]. Ο μόνος που πιθανά να επιχαίρει από αυτή την κατάσταση είναι η Σαουδική Αραβία, της οποίας κεντρικός στόχος ήταν να μειώσει στο ελάχιστο της παραγωγή των …άλλων χωρών, για να αντιμετωπίσει τα σημαντικά προβλήματα που έχει η ίδια.

Εθνικό κράτος ή επιστροφή στη βαρβαρότητα;

Το καζάνι που βράζει, η βαλκανιοποίηση της περιοχής, αγγίζει πλέον μια έκταση που ξεκινά από τα Αφγανιστάν και καταλήγει –τουλάχιστον– στο Μαλί. Ήδη στο καζάνι έχει εμπλακεί ενεργά και η Τουρκία, η οποία με τις κινήσεις που κάνει, απλώς φέρνει τον πόλεμο μέσα στο έδαφός της.

Το ζήτημα είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τη χώρα μας. Ας μην ξεχνάμε ότι το δόγμα της βαλκανιοποίησης ξεκίνησε με τον νατοϊκό βομβαρδισμό της Γιουγκοσλαβίας το 1999. Σήμερα, η Ελλάδα, αντιμετωπίζει φαινόμενα βαλκανιοποίησης και από τα ανατολικοδυτικά. Βρίσκεται εν μέσω δύο μεγάλων συμπληγάδων πετρών, σε μια ιστορική στιγμή όπου οι κυρίαρχες ελίτ αδυνατούν όχι μόνο να κατανοήσουν αλλά και να αντιμετωπίσουν. Η αντίδραση απέναντι στην δημοσίευση του γεγονότος ότι οι τζιχαντιστές περνάνε από την Ελλάδα, ήταν ότι «εμάς δεν πρόκειται να μας πειράξουν γιατί τους διευκολύνουμε»! Φαίνεται να ξεχνάμε τι συνέβη σε αυτούς που τους διευκόλυναν στο Αφγανιστάν… Σήμερα αποτελεί επείγουσα ανάγκη η ισχυροποίηση του κράτους δικαίου στη χώρα μας και συνακόλουθα η ενίσχυση των θεσμών που διαφυλάσσουν την ασφάλεια και την εδαφική ακεραιότητα της χώρας.

Όσον αφορά την ίδια τη Μέση Ανατολή, το κεντρικό πρόβλημα είναι ένα. Η υπονόμευση του αραβικού εθνικισμού και των κοσμικών κυβερνήσεων από τη Δύση, έχουν εκθρέψει ένα θηρίο, το οποίο τείνει να καταβροχθίσει, κατά πρώτον τους λαούς της Μέσης Ανατολής και κατά δεύτερον την ίδια τη Δύση. Μια Αμερική που ασθμαίνει πλέον για να διατηρήσει την παγκόσμια ηγεμονία της, χρησιμοποιώντας ως μέσο πολιτικής το βασικό της πλεονέκτημα, που είναι η στρατιωτική της ισχύ, προωθεί την πολιτική του «δημιουργικού χάους», που αποδεικνύεται πολιτική του καταστροφικού χάους.

Οι συνεχείς παραβιάσεις των αρχών του διεθνούς δικαίου, δημιουργεί μια καινούργια κατάσταση στη διεθνή σκηνή. Δεν πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι ξεκινώντας από τη περίπτωση της Γιουγκοσλαβίας έχουμε ένα ιστορικό στρατιωτικών επεμβάσεων κατά παράβαση αυτών των αρχών. Και ακόμα χειρότερα, αυτή η τακτική τείνει να παγιωθεί. Συνεπώς, τόσο οι τζιχαντιστές όσο και οι άφρονες παρεμβάσεις των Αμερικάνων και των κατά καιρούς συμμάχων τους, ωθούν σε έναν κόσμο ωμής βίας, σε έναν κόσμο βαρβαρότητας. Δεν είναι τυχαίο ότι επανεμφανίζονται φαινόμενα που είχαν εξαλειφτεί, όπως το εμπόριο σκλάβων, οι μισθοφορικοί στρατοί, παραπέμποντας σε άλλες εποχές.

Σήμερα είναι απαραίτητο να υπάρξει κινητοποίηση για την  εφαρμογή των αρχών του διεθνούς δικαίου. Σήμερα το κεντρικό ζήτημα είναι είτε ενίσχυση του εθνικού κράτους είτε βαρβαρότητα. Εάν η Δύση, δεν αποφασίσει να δράσει στην περιοχή με βάση τους κανόνες του διεθνούς δικαίου, όπως πράττει η κυβέρνηση της Σουηδίας, το μέλλον προβλέπεται ζοφερό, με επίταση των πολεμικών συρράξεων, για αρκετό χρονικό διάστημα. Και το δόγμα της «Νέας Μέσης Ανατολής», θα μετασχηματίσει το σύνολο του πλανήτη.

---

[1]Omar Fahmy, Al Qaeda calls Islamic State illegitimate but suggests cooperation, Reuters, 9 Σεπτεμβρίου 2015.

[2] Josh Wood, Syrians increasingly skeptical on Turkey’s promised action, The National, 6 Οκτωβρίου 2015.

[3] Carol E Lee, Barak Obama, Vladimir Putin Agree on general Path on Syria, The Wall Street Journal, 15 Νοεμβρίου 2015.

[4] ISIL seizes most of Syria's Yarmouk camp, Al Jazeera, 5 Απριλίου 2015.

[5] Raphael Ahren, Israel acknowledges it is helping Syrian rebel fighters, The Times of Israel, 29 Ιουνίου 2015.

[6] Βλέπε, μεταξύ άλλων, συνέντευξη του αμερικάνου στρατηγού John Allen στο CNN.

[7] Eric Shmitt and Michael Gordon, As U.S. Escalates Air War on ISIS, Allies Slip Away, The New York Times, 7 Νοεμβρίου 2015.

[8] Simeon Kerr, UK and Saudi Arabia step up diplomacy to secure arms deals, Financial Times, 6 Νοεμβρίου 2015, και Owen Bowcott, UK and Saudi Arabia in ‘secret deal’ over human rights council place, The Guardian, 29 Σεπτεμβρίου 2015.

[9] Doaa El-Bey, Ill-timed and unfounded, Al Ahram Weekly, 12 Νοεμβρίου 2015.

[10] Nigel Morris, Muslim Brotherhood report: Favourable review is shelved, The Independent, 16 Μαρτίου 2015.

[11] Ishaan Tharoor, From scrapped arms deals to pleas for democracy: why Sweden is the only Western country standing up to Saudi Arabia, The Independent, 13 Μαρτίου 2015.

[12] Robert Fisk, Shadows of Algeria: the Lost Context of the Paris Attacks, The Counterpunch, 17 Νοεμβρίου 2015.

[13] US Department of Defence, A. Carter, Remarks on “Strategic and Operational Innovation at a Time of Transition and Turbulence”, at Reagan Defense Forum, 7 Νοεμβρίου 2015.

[14] Ο χάρτης του Μεγάλου Ισραήλ δείχνει το Ισραήλ να εκτείνεται έως το Ιράν.

[15] Ron Tira, «Applied Strategy: The Challenges of Applying Force in a Changing Middle East», Military and Strategic Affairs, Volume 4, September 2012,

[16] Efraim Inbar, Analysis: How Dangerous is ISIS to Israel?, The Jerusalem Post, 9.08.2015.

[17] Αρκετά στοχεία και στο βιβλίο Patrick Cockburn, Η επιστροφή των Τζιχαντιστών, Μεταίχμιο, 2014.

[18] Raphael Ahren, Israel acknowledges it is helping Syrian rebel fighters, The Times of Israel, 29 Ιουνίου 2015.

[19] Βλέπε Israel Shahak, Greater Israel: The Zionist Plan for the Middle East, Global Research, 6 Σεπτεμβρίου 2015.

[20] Βλέπε, μεταξύ άλλων, ιστοσελίδα levantreport.com, όπου υπάρχει και μια ενδιαφέρουσα συζήτηση με την εκπρόσωπο του Υπουργείου Εξωτερικών των Η.Π.Α.

[21] Είναι ενδιαφέρον ότι το Ισραήλ φαίνεται να διαφοροποιεί την πολιτική του από την απόλυτη ταύτιση με τα αμερικάνικα συμφέροντα. Βλέπε, The Economist, Russia and Israel cosy up over Syria, 30 Σεπτεμβρίου 2015.

[22] Pepe Escobar, In the Fight Against ISIS, Russia Ain’t Taking No Prisoners, Counterpunch, 20 Νοεμβρίου 2015.

[23] The Editorial Board, Why Is Money Still Flowing to ISIS?, The New York Times, 10 Οκτωβρίου 2015.

[24] Farea Al-Muslimi and Rafat Al-Akhali, Yemen is shattered and peace seems a long way off. The world can’t just watch on, The Guardian, 22 Οκτωβρίου 2015.

[25] Βλέπε http://www.dansanchez.me/feed/the-cauldron-doctrine

[26] Vivienne Walt, Big oil companies in the cross fire as Libyan violence erupts. Attacks on Libyan oil fields likely have Western companies with big investments in the country worried about a longer war, Fortune, 5 Μαρτίου 2015.