Περίληψη
Ο
τομέας της κοινωνικής πρόνοιας στην Ελλάδα έχει ένα μακρύ ιστορικό από
ανολοκλήρωτες μεταρρυθμιστικές προσπάθειες. Κατά τη διάρκεια, ιδιαίτερα της
Μεταπολίτευσης, οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες έπασχαν ή αναιρούνταν από το
γεγονός της απουσίας τολμηρών εγχειρημάτων που να αναιρούν τον
πελατειακό-κορπορατιστικό χαρακτήρα των πολιτικών του τομέα και τον οργανωτικό
του κατακερματισμό.
Η σύναψη των μνημονίων συντέλεσε στο να ξεπεραστεί το συγκεκριμένο εμπόδιο, με
την παράλληλη εισαγωγή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος αλλά και τον επαναπροσανατολισμό
της επιδοματικής πολιτικής στους έχοντες την μεγαλύτερη ανάγκη.Επιπλέον,
στοιχείο κρίσιμης σημασίας ήταν η μεταρρύθμιση της φορολογικής διοίκησης αλλά
και του ασφαλιστικού συστήματος. Έτσι, δημιουργήθηκαν οι κατάλληλες
προϋποθέσεις για την αφανή μεταρρύθμιση του τομέα της κοινωνικής πρόνοιας. Ο
ΟΠΕΚΑ αποτέλεσε ένα από τα επιστεγάσματα αυτών των πολιτικώνγιατί αφενός
προσέφερε τη δυνατότητα να ικανοποιηθούν συγκεκριμένες διοικητικές απαιτήσεις
για το νέο τοπίο στην επιδοματική προνοιακή πολιτική, και, αφετέρου, η πύκνωση
των προνοιακών δράσεων κατέστησε αναγκαιότητά
την ύπαρξή του, έτσι ώστε να καταστεί αποτελεσματική, διαφανής, δίκαια και με
αξιοπρέπεια προς τον πολίτη, η παροχή τους.
Abstract
The Greek welfare sector has a long history of
unfulfilled reform endeavors. Especially during the Metapolitefsi, the reform
efforts suffered or were nullified due to the fact of lack of bold initiatives
that will overturn the clientalist-corporatist character of the policies in the
field of social protection and its organizational fragmentation. The Memoranda
contributed to the fact of overcomingthis impediment, with the parallel
development of the introduction of the minimum guaranteed income scheme as well
as the refocusing of the welfare benefit policies to those most in need. Moreover,
a crucial element were the two reforms, of the tax system administration as
well as the social security system. Thus, the appropriate conditions were
formed for an imperceptible reform of the welfare sector. The Organization of
Welfare Benefits and Social Solidarity was among the capstones of these
policies as it provided the administrative requirements for this new landscape
in welfare policy and, on the other hand, the broad range of new welfare benefits
created the need for its existence, so as, the provision of the benefits to
become effective, transparent, fair, and with decent procedures for the
citizens.
Key words: greek social policy, greek welfare system,
reform of welfare provision
1.
Εισαγωγή
Ο τομέας της κοινωνικής πρόνοιας στην Ελλάδα,
ακολουθώντας και την μοιραία πορεία του ασφαλιστικού, διαθέτει ένα μακρύ
ιστορικό από ανεκπλήρωτες μεταρρυθμιστικές προσπάθειες τόσο αναφορικά με την
διαμόρφωση ενός διχτυού ασφαλείας για τους έχοντες ανάγκη όσο και αναφορικά με
τις αναγκαίες διοικητικές διαρθρώσεις για την αξιοπρεπή και ορθή απονομή των παροχών.
Κατά τη διάρκεια, ιδιαίτερα της Μεταπολίτευσης, οι
μεταρρυθμιστικές προσπάθειες έπασχαν ή αναιρούνταν από το γεγονός της απουσίας
τολμηρών εγχειρημάτων που να αναιρούν τον πελατειακό-κορπορατιστικό χαρακτήρα
των πολιτικών του τομέα και τον οργανωτικό του κατακερματισμό.
Την τελευταία δεκαετία, ωστόσο, οι διαδικασίες που
επιβλήθησαν από τις μνημονιακές υποχρεώσεις, οδήγησαν τόσο στον εκσυγχρονισμό
και εξορθολογισμό του διοικητικού συστήματος του τομέα της πρόνοιας, όσο και
στο πολλαπλασιασμό των παροχών προς τους πιο ευάλωτους συμπολίτες μας.
Στο παρόν κείμενο, θα εξεταστούν οι κυριότερες
προσπάθειες μεταρρύθμισης του τομέα της κοινωνικής πρόνοιας στη χώρα στη
διάρκεια της μεταπολίτευσης. Θα γίνει προσπάθεια να καταδειχθούν τα αίτια που
οδήγησαν ακόμα και ορθές ως προς την πρόθεση μεταρρυθμιστικές προσπάθειες στην
αναίρεσή τους.
Έπειτα θα καταδειχθεί το γεγονός ότι η διοικητική
μεταρρύθμιση του τομέα της πρόνοιας συνδέονταν αποφασιστικά με τις
μεταρρυθμίσεις στις παροχές που υφίσταντο στον τομέα και, ιδιαίτερα, με την
εισαγωγή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος και μιας σειράς άλλων παροχών
προς τα πιο φτωχά στρώματα των πολιτών της χώρας.
Τέλος, θα περιγραφεί πώς αυτός ο διάλογος αποτυπώθηκε στις μνημονιακές υποχρεώσεις και πώς μέσα από τις τελευταίες αναδείχθηκε ένα πιο ολοκληρωμένο, δίκαιο και αποτελεσματικό τοπίο στον τομέα της προνοιακής πολιτικής, με τον ΟΠΕΚΑ να συνιστά έναν από τους πυλώνες της.
