ΑΛΓΕΡΙΑ: ΜΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΥΠΟ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ

Ασφαλώς, όλοι όσοι θέλουμε να παρακολουθήσουμε τις τελευταίες εξελίξεις στην Αλγερία έχουμε μια δυσκολία στο να κατανοήσουμε το τι ακριβώς συμβαίνει. Ακόμα και η ανάλυση των εκλογών, που ήταν το αντικείμενο πολλών σχολίων, παρέμεινε σε ένα περιγραφικό επίπεδο χωρίς σε καμμιά περίπτωση να γίνει κάποια προσπάθεια διαλεύκανσης και ανίχνευσης βαθύτερων ρευμάτων και κοινωνικών δυναμικών. Είναι χαρακτηριστικό ότι η πληροφόρηση που περνάει μέσα από τε ελληνικά μέσα καταλήγει μάλλον σε περιγραφές του τύπου «για δες πόσοι άνθρωποι σκοτώθηκαν εκεί κάτω». Μία προσέγγιση που κάθε άλλο παρά αθώα είναι. Όπως διαβάζουμε καις το βιβλίο των Udovicki, JAsminka και Ridgeway: «οι περισσότερες ειδήσεις δεν εξηγούν τίποτε: ούτε γιατί ούτε στο όνομα ποιανού γίνονταν όλοι αυτοί οι σκοτωμοί… Καθώς η συνεχής έκθεση σε ανεξήγητα και φρικιαστικά φαινόμενα συνεχίζονταν, όλο και λιγότερος χώρος υπήρχε για την κοινή λογική…». Στο παρακάτω σημείωμα θα προσπαθήσουμε να φωτίσουμε κάποιες πτυχές του αλγερινού δράματος.

Είναι κοινά αποδεκτό ότι οι τελευταίες εκλογές ήταν απλά το πρόσχημα για την «νομιμοποίηση» της στρατιωτικής χούντας που έχει επιβληθεί στην Αλγερία από το 1992. Ο Νέος Δημοκρατικός Συναγερμός, κόμμα που πρόσκειται στον δικτάτορα Ζερουάλ, «κατόρθωσε» μαζί με το Εθνικοαπελευθερωτικό Μέτωπο να καταλάβει την πλειοψηφία των εδρών (219 από τις 380). Το FIS, το Ισλαμικό Μέτωπο σωτηρίας δεν συμμετείχε στις εκλογές. Στις εκλογές δεν συμμετείχαν φυσικά και οι πιο ακραίοι ισλαμιστές της Ένοπλης Ισλαμικής Ομάδας (GIA).

Οι εκλεπτυσμένοι Γάλλοι έφυγαν από την Αλγερία το 1962 αφήνοντας πίσω τους ένα εκατομμύριο νεκρούς. Όμως, και ακόμα χειρότερα, άφηναν πίσω τους μια διαλυμένη κοινωνία έτσι ώστε να έχουν τη δυνατότητα να παρεμβαίνουν σε αυτή ανεμπόδιστα. Το πιο τραγικό γεγονός είναι ότι αυτοί που ανέλαβαν την διακυβέρνηση της ανεξάρτητης πια Αλγερίας αποτελούνταν κυρίως από τον «Στρατό των Συνόρων», οι οποίοι, σύμφωνα με τον Γκοίνι Ντίερ, οργανώθηκαν και χρηματοδοτούνταν από τις άλλες αραβικές χώρες και κατά τη διάρκεια της επανάστασης δεν έριξαν ούτε μια τουφεκιά! Αυτό δεν τους εμπόδισε, όταν οι Γάλλοι έφευγαν, να καταλάβουν υψηλές θέσεις εξουσίας μέσα στην Αλγερία –μιας και ήσαν η πιο καλοοργανωμένη κοινωνική δύναμη. Να θυμίσουμε ότι αυτοί είναι οι υπεύθυνοι για την εκδίωξη του Άχμαντ Μπεν Μπέλα και για την δολοφονία του Μοχάμαντ Μπούντιαφ –και οι δύο μέλη της ομάδας των «ιστορικών εννέα» που έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην επανάσταση– επειδή, μετά το πραξικόπημα του 1992 και αφού είχε αποδεχθεί την προεδρία, άρχισε να προωθεί πολιτικές φιλελευθεροποίησης. Σήμερα, η εξουσία στην Αλγερία ελέγχεται από τους διαδόχους αυτών των ανθρώπων.

Η άνοδος του Ισλαμισμού

Μετά την εκδίωξη των Γάλλων από την Αλγερία στη δεκαετία του ’60, Το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο κυβέρνησε με ένα μονοκομματικό σύστημα έως το 1988, οπότε και ξεκίνησε ένα πρόγραμμα εκδημοκρατισμού. Στις δημοτικές εκλογές του 1990, οι ισλαμιστές του ΙΜΣ τα πήγαν πολύ καλά και το ίδιο έγινε στις βουλευτικές εκλογές του 1992, όπου στον πρώτο γύρο κέρδισαν την πλειοψηφία των εδρών. Κάπου εδώ αρχίζουν και τα παρατράγουδα. Οι στρατιωτικοί παρενέβησαν για να αποτρέψουν μια νίκη των ισλαμιστών. Και ο εμφύλιος πόλεμος αρχίζει…

Η Μπάρμπαρα Κόνρυ, σε ένα άρθρο της, κριτικάροντας εμμέσως –πλην σαφώς- την απόφαση των στρατιωτικών, λέει ότι αρκετοί μελετητές τόνισαν το γεγονός ότι η «ισλαμική επιτυχία δεν ήταν τόσο μια νίκη του ισλαμισμού όσο μια ψήφος διαμαρτυρίας ενάντια στο υπάρχον καθεστώς. Στην Αλγερία, η νομενκλατούρα του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου απέτυχε και αυτό πυροδότησε μια εξέγερση των νέων, των κατωτέρων τάξεων και των περιθωριοποιημένων. Γι’ αυτό και η εξέγερση σήκωσε το λάβαρο του ισλαμισμού». Αυτό ήταν και το πρώτο λάθος των χουντικών. Το δεύτερο ήταν η υποτίμηση της συμπαράστασης και του κύρους που οι ισλαμιστές έχαιραν στον πληθυσμό. Και το τρίτο, βέβαια, η ανικανότητά τους.

Καλό είναι να γνωρίζουμε ότι η άνοδος των ισλαμιστών προωθήθηκε από τους ίδιους τους «κοσμικούς» ως αντίβαρο σε συγκεκριμένους πολιτικούς τους αντιπάλους. Στην Τουρκία ήταν οι τούρκοι στρατηγοί και οι Αμερικάνοι που προώθησαν τον Ερμπακάν ενάντια στους κομμουνιστές και ως προσπάθεια ενσωμάτωσης, μέσω της κοινής ισλαμικής ταυτότητας, των Κούρδων. Στην Παλαιστίνη, ήταν οι Ισραηλινοί που χρηματοδοτούσαν την Χαμάς για να αδυνατήσουν πολιτικά τον Αραφάτ. Για να μην αναφέρουμε το τρανταχτό παράδειγμα της συμμαχίας των Η.Π.Α. με ένα από τα πιο φονταμενταλιστικά καθεστώτα, αυτό της Σαουδικής Αραβίας. Στην περίπτωση της Αλγερίας, ήταν κάποιες μερίδες των κρατικών ελίτ που, στην προσπάθειά τους να καταπνίξουν την αντιπολίτευση στην φιλελεύθερη οικονομική πολιτική τους στη δεκαετία του 1980, χρησιμοποίησαν τους ισλαμιστές (και ως αντάλλαγμα δεν προχώρησαν στον εκσυγχρονισμό του οικογενειακού δικαίου). Όσοι όμως σπέρνουν ανέμους θερίζουν θύελλες. Δέκα χρόνια μετά, τα ίδια άτομα χρησιμοποιούν τις ναπάλμ για να κάμψουν τους ισλαμιστές.

Η εκδίωξη του Ισλαμικού Μετώπου Σωτηρίας από την πολιτική σφαίρα είχε ως συνέπεια την στρατιωτικοποίηση της πολιτικής. Εκεί όπου θα έπρεπε να υπάρχει ο πολιτικός διάλογος και οι δημοκρατικές διαδικασίες τώρα τα όπλα έχουν πάρει τον λόγο. Αυτό είναι βέβαια, σε μεγάλο βαθμό, αποτέλεσμα της αντιφατικής πολιτικής των «κοσμικών» δυνάμεων, καθώς και των άστοχων επεμβάσεων των Γάλλων.

Η αλαζονεία του στρατηγού Ζερουάλ, τροφοδοτούμενη από τον οπλισμό που ο Γαλλία αφειδώς του παραχωρεί, είχε και άλλες παρενέργειες. Ο εξοστρακισμός των ισλαμιστών από το πολιτικό πεδίο είχε ως αποτέλεσμα να πάρουν το πάνω χέρι στοιχεία πιο εξτρεμιστικά. Είναι γνωστό ότι το Ισλαμικό Μέτωπο Σωτηρίας έχει κάνει αρκετές απόπειρες για να έρθει σε συνεννόηση με τον Ζερουάλ και για να βρεθεί μια λύση μέσω του διαλόγου. Να θυμίσω ότι, μετά τις προεδρικές του 1995, εξέδωσαν ανακοινωθέν στο οποίο δεν ζητούσαν την άμεση απομάκρυνσή του αλλά μιλούσαν για διάλογο. Ακόμα, όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης συναντήθηκαν το 1995 στη Ρώμη και εξέδωσαν κοινό ανακοινωθέν στο οποίο, όπως λέει και η Σάλμα Γαζάλι, «ήταν ένα κείμενο που ξανακοιτάζοντάς το είναι ένα από τα πιο δημοκρατικά κείμενα στον αραβικό κόσμο». Ο Ζερουάλ, φοβούμενος μια συμφωνία των δυνάμεων της αντιπολίτευσης όμως, ενέτεινε την εκστρατεία εναντίον τους. Όμως η άνοδος του επιπέδου της τρομοκρατίας από το κράτος είχε σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία πιο εξτρεμιστικών εκφάνσεων του ισλαμισμού.

Η αποτυχία της «δημοκρατίας» των ελίτ

Ας σταθούμε όμως για λίγο στο ίδιο το πραξικόπημα. Είναι μάλλον ειρωνικό το ότι αυτοί που αποκαλούν τον εαυτό τους «δημοκρατικοί» στην Αλγερία προχώρησαν και στήριξαν ένα στρατιωτικό πραξικόπημα. Η Αλγερία, κατά την άποψή μου, δεν αποτελεί ένα απομονωμένο γεγονός. Είναι απλά μια ακόμα έκφραση του γεγονότος ότι σε παγκόσμιο επίπεδο, σήμερα, η δημοκρατία χρησιμοποιείται ως άλλοθι για την επιβολή ανελεύθερων μέτρων και για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων αυτών που κατέχουν την δύναμη. Ας δούμε πώς περιγράφει τους υποστηρικτές της δημοκρατίας των πραξικοπημάτων ο Αρούν Καπίλ: «Τα μόνα στοιχεία αυτού που αποκαλείται ‘κοινωνία των πολιτών’, και που προσέφεραν υποστήριξη στο καθεστώς είναι κάποια μικρά κόμματα (των οποίων η εκλογική δύναμη κινείται σε μονοψήφια νούμερα). Η ηγεσία των ημιεπίσημων εργατικών συνδικάτων (αλλά με κανένα τρόπο οι απλοί εργάτες). Οι γαλλόφωνοι δημοσιογράφοι, Κάποιες ομάδες του ιδιωτικού τομέα. Οι μάνατζερς του δημόσιου τομέα, φεμινίστριες δυτικού τύπου και άλλα στρώματα από τις ελίτ (οι οποίοι γενικά εκπροσωπούν μικρό κομμάτι της κοινωνίας και έχουν και λίγα ερείσματα στην ευρύτερη κοινωνία)».

Η πολιτική αποτυχία των «δημοκρατικών» ελίτ προδιαγράφτηκε από την κοινωνικο-οικονομική τους αποτυχία –όχι βέβαια σε ατομικό επίπεδο αλλά σε επίπεδο κοινωνίας. Η γνωστή μεσογειοσοσιαλιστική οικονομική πολιτική του «ό,τι φάμε, ό,τι πιούμε κ.λπ…» έχει αφήσει πίσω της συντρίμμια. Δεν είναι τυχαίο ότι όταν ο κόσμος στην Αλγερία αναφέρεται σε αυτούς τους αποκαλεί «η μαφία» –το άλλο παρατσούκλι που χρησιμοποιούν είναι «η εξουσία». Τα έσοδα από την πώληση πετρελαίου έχουν καταναλωθεί στην εισαγωγή αγαθών πολυτελείας. Όσοι κατόρθωσαν να έχουν καλές σχέσεις με το κράτος, είχαν άμεση πρόσβαση σε μια οικονομική δραστηριότητα που απέφερε υψηλά εισοδήματα μέσω του εμπορίου αγαθών, υπηρεσιών και μέσω της ιδιοποίησης των δανείων από την Παγκόσμια Τράπεζα. Και όχι μόνον αυτό. Η πολιτική που έχει ακολουθήσει η κυβέρνηση, παρ’ όλη την ρητορεία της περί φιλελευθεροποίησης και περί οικονομίας της αγοράς, χαρακτηριζόταν από μια προσπάθεια του κράτους να ελέγξει κάθε οικονομική δραστηριότητα από το φόβο ότι οι οικονομικές δραστηριότητες πέρα από τον έλεγχο του κράτους θα αποτελέσουν πηγή χρηματοδότησης των ισλαμιστών.

Από την άλλη, ακόμα και στον θεσμικό τομέα, έχουν αποδειχθεί μάλλον θρασύδειλοι. Στο οικογενειακό δίκαιο, για παράδειγμα, δίστασαν να κατοχυρώσουν την ισότητα των γυναικών μέσα στην κοινωνία. Στο δίκαιο που καθιερώθηκε από το 1984, και ήταν πρόταση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου, οι γυναίκες έχουν τα ίδια δικαιώματα με τα …παιδιά και υπόκεινται στην κηδεμονία του πατέρα ή του άνδρα τους. Επίσης, ο δημόσιος χώρος, δεν ήταν ανοικτός στις γυναίκες κάτω από κοσμικό καθεστώς του ΕΑΜ. Οι γυναίκες επιτρέπονταν μόνο στα ινστιτούτα καλλονής και στα λουτρά, χώροι στους οποίους οι άνδρες, έτσι κι αλλιώς, δεν μπορούσαν να πάνε. Διαχωρισμός υπήρχε και στους χώρους εργασίας.

Η χούντα δεν ήταν φυσικά ικανή να αντιστρέψει αυτές τις τάσεις. Έτσι σήμερα, το κατά κεφαλήν εισόδημα έχει πέσει στο μισό απ’ ότι ήταν το 1992 και η ανεργία έχει ανέλθει στο 28%, ενώ ξεπερνά το 50% στις πόλεις και στους νέους. Στον οικιστικό τομέα, επίσης, η κατάσταση έχει φτάσει στα όρια του συναγερμού. Αρκεί ίσως να πούμε ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία του 1995, το 80% των τροφίμων εισάγονταν από το εξωτερικό! Να προσθέσω ακόμα εδώ ότι το 75% του πληθυσμού είναι κάτω των 30 ετών.

Το μεγαλύτερο ίσως έγκλημα των «δημοκρατών» είναι όμως ότι κατέστησαν την έννοια της δημοκρατίας ένα «άδειο πουκάμισο». Το πραξικόπημα του στρατηγού Λιαμίν Ζερουάλ ήταν μόνο το πρώτο βήμα. Ακολούθησαν οι στημένες προεδρικές εκλογές του 1995 και οι βουλευτικές του 1997. Όλο αυτό το διάστημα, η τακτική του Ζερουάλ είχε βασιστεί σε τρεις άξονες: εξόντωση των ισλαμιστών, παθητικοποίηση της κοινωνίας και προσεταιρισμό όλων των άλλων πολιτικών δυνάμεων.

Για την εξόντωση των ισλαμιστών χρησιμοποίησε τρεις μεθόδους: την ανοικτή στρατιωτική δράση, την δημιουργία μετριοπαθών ισλαμικών κομμάτων και τέλος την προσπάθεια κατατρομοκράτησης του πληθυσμού έτσι ώστε να στραφεί εναντίον όλων των ισλαμιστών.

Η κατάρρευση της κοινωνίας

Κανένας αναλυτής δεν πίστευε ότι, μετά την εκλογική νίκη του Ζερουάλ, η ειρήνη θα επανερχόταν στην Αλγερία. Και αυτό για μια σειρά από λόγους.

Κατ’ αρχάς στο επίπεδο των θεσμών, πριν από τις εκλογές, ο Ζερουάλ άλλαξε το σύνταγμα. Έτσι, το κοινοβούλιο σήμερα δεν διαθέτει καμμία απολύτως εξουσία. Ο ρόλος του είναι διακοσμητικός. Το μόνο σώμα πέρα από τη στρατιωτική χούντα που έχει κάποιες εξουσίες είναι η Άνω Βουλή, της οποίας τα μέλη διορίζονται από την χούντα!

Δεύτερος λόγος, και ο πιο σημαντικός κατά την άποψή μου, είναι ότι η μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού στην Αλγερία είναι ισλαμιστές. Άρα το ερώτημα που τίθεται σήμερα δεν είναι εάν είτε ο Ζερουάλ είτε οι ισλαμιστές, αλλά τι είδους ισλαμισμός θα εφαρμοστεί σε αυτή την χώρα. Η σημερινή παράλογη κατάσταση, κατά την οποία το πιο πλειοψηφικό κόμμα είναι απαγορευμένο, δεν μπορεί να συνεχιστεί για πολύ. Οι Αμερικάνοι, που το ξέρουν αυτό, έχουν φροντίσει να κρατήσουν τις αποστάσεις τους από την χούντα και γι’ αυτό το μόνο τους σχόλιο για τις εκλογές ήταν η έκφραση της ικανοποίησής τους για την προσέλευση του κόσμου στις κάλπες. Βέβαια δεν μπορούν να παραμένουν για πολύ έξω από τον χώρο των πετρελαίων –ο οποίος παρ’ όλες τις σφαγές καλά κρατεί. Ήδη έχουν αρχίσει να γίνονται επαφές για συμβόλαιο συνεκμετάλλευσης –οι Άγγλοι έχουν ήδη υπογράψει ένα.

Η συνέχιση της σημερινής κατάστασης θα έχει ως αποτέλεσμα την ενίσχυση των ακραίων στοιχείων μέσα στην Αλγερινή κοινωνία, πράγμα που θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια στην πλήρη διάλυση του αλγερινού κοινωνικού ιστού.

Από τη μία έχουμε τον στρατό και την οργάνωση τοπικών ενόπλων ομάδων «αυτοάμυνας». Όμως το καθεστώς είναι τόσο διεφθαρμένο που πολύ γρήγορα αυτές οι «πολιτοφυλακές» μετατράπηκαν σε φεουδαρχικού τύπου ομάδες που σε συνεργασία με τους τοπικούς παράγοντες της στρατιωτικής χούντας, εκβιάζουν, δολοφονούν, βιάζουν και κατατρομοκρατούν τον πληθυσμό έτσι ώστε να μην «συνταχθεί» με τους ισλαμιστές. Είναι άλλωστε γνωστό ότι για μεγάλο μέρος των σφαγών υπεύθυνος είναι ο στρατός. Οι τελευταίες θεαματικές σφαγές γύρω από το Αλγέρι μοιάζουν να είναι έργο του στρατού μπροστά στον κίνδυνο οι κυβερνητικές ελίτ να στραφούν εναντίον του.

Γιατί και ο κυβερνητικός συνασπισμός δεν είναι πολύ σταθερός. Πέρα από την σύγκρουση αυτών που, αφού έχουν κερδίσει υψηλά ποσά από τις κρατικές προμήθειες, τώρα είναι υπέρ της φιλελευθεροποίησης έτσι ώστε να μπορούν να επενδύσουν, η καταστροφική διαχείριση της αλγερινής οικονομίας έχει δημιουργήσει πολλά προβλήματα στη χρηματοδότηση των στηριγμάτων της χούντας, ακόμα και του ίδιου του στρατού. Η «λογική» των σφαγών στην αρχή ήταν κυρίως προβοκάτσιες του στυλ «κοιτάχτε τι κάνουν οι φανατικοί ισλαμιστές, ελάτε σε εμάς». Σήμερα τείνουν να πάρουν τη μορφή του «κοιτάχτε τι μπορούμε να σας κάνουμε αν δεν έρθετε σε εμάς».

Παρόμοιες λογικές ακολουθήθηκαν και από μερίδες των ισλαμιστών. Η εμφάνιση της Ένοπλης Ισλαμικής Ομάδας, μιας οργάνωσης που ευθύνεται για τα πιο αιματηρά επεισόδια αυτού του ακήρυκτου πολέμου και που είναι υπεύθυνη ακόμα και για βιασμούς γυναικών, είναι ένα χαρακτηριστικό γεγονός. Το Ισλαμικό Μέτωπο Σωτηρίας, που είναι και αυτό υπεύθυνο για μερικές από τις επιθέσεις, αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα γιατί, ενώ από την μία δεν ήθελε να ακολουθήσει την όξυνση της αντιπαράθεσης, από την άλλη για να διατηρήσει το κύρος του προχώρησε και αυτό σε βαρβαρότητες. Ως συνήθως βέβαια, όταν θες να πατάς σε δύο βάρκες πέφτεις στο νερό. Έτσι, η όξυνση της σύγκρουσης βρίσκει το ΙΜΣ να σπαράσσεται από εσωτερικές συγκρούσεις –πράγμα που βέβαια οδηγεί και τον Ζερουάλ και την Ένοπλη Ισλαμική Ομάδα σε ακόμη πιο βίαιες ενέργειες μια και οι δύο βλέπουν ότι αυτή η πολιτική αποδίδει.

Νομίζω ότι χαρακτηριστικό του τι μέλει γενέσθαι είναι η κατάρρευση του «κέντρου». Ο Συναγερμός για τον Πολιτισμό και την Δημοκρατία, ένα κεντρώο δημοκρατικό κόμμα που κατήγγειλε το πραξικόπημα του 1992 και ήρθε τρίτο στις εκλογές που έγιναν τότε, σήμερα είναι ένα περιθωριακό κόμμα με 19 έδρες.

Στην περίπτωση της Αλγερίας είναι πολύ δύσκολο να προβλέψει κανείς το μέλλον. Το ότι αυτό θα είναι ισλαμικό είναι σίγουρο. Δεν το δείχνει μόνον το γεγονός ότι παρά την κρατική τρομοκρατία οι ισλαμιστές –έστω και αυτά τα δημιουργήματα της χούντας– είναι και πάλι η δεύτερη δύναμη, αλλά και το γεγονός ότι τόσο στο στρατόπεδο του Ζερουάλ όσο και στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο –που τον στηρίζει σταθερά– οι ισλαμικές τάσεις ισχυροποιούνται. Ακόμα και οι απόστρατοι στρατηγοί βγαίνουν και καταγγέλλουν την πολιτική της κυβέρνησης.

Το πιο δυσοίωνο γεγονός όμως είναι η κυριαρχία της ανεξέλεγκτης βίας. Οι υψηλοί ρυθμοί πληθυσμιακής αύξησης, η ανεξέλεγκτη συσσώρευση νέου πληθυσμού στις πόλεις, η ανεργία, η διαφθορά των ελίτ, που σιγά-σιγά μεταδίδεται και στον υπόλοιπο πληθυσμό, η οικονομική ανέχεια, αποτελούν ένα εκρηκτικό μίγμα. Όλοι αυτοί οι νέοι άνδρες που στο όνομα στου ισλαμισμού, οι μεν, και του πατριωτισμού, οι δε, «παίζουν» τους πολέμαρχους, θυμίζουν μάλλον φαινόμενα Σομαλίας και Ρουάντας. Να προσθέσουμε σε όλα αυτά ότι, πέραν της επίλυσης των οικονομικών, πολιτικών και …σεξουαλικών προβλημάτων με μέσο τη βία, άλλες μορφές κοινωνικών συγκρούσεων –όπως οι οικογενειακές και οι φυλετικές– μοιάζουν να ακολουθούν την ίδια μέθοδο επίλυσης.

Αυτή τη στιγμή βέβαια φαίνεται πώς ενισχύεται το στρατόπεδο των «συμφιλιωτών» στο εσωτερικό του κρατικού μηχανισμού, αλλά και του Ισλαμικού Μετώπου Σωτηρίας. (Οι «συμφιλιωτές» είναι μία από τις τρεις πτέρυγες του καθεστώτος, με επικεφαλής τον αρχηγό των μυστικών υπηρεσιών Ταουφίκ Μεντιέν, που δέχεται ακόμα και την ένταξη των ένοπλων ισλαμιστών που θα συνθηκολογήσουν στον τακτικό στρατό). Έτσι, την 1^η Οκτωβρίου, Ι Ισλαμικός Στρατός Σωτηρίας, το ένοπλο τμήμα του Μετώπου, κήρυξε μονομερή εκεχειρία με το στρατό, με στόχο να επιτρέψει στον τελευταίο να επικεντρώσει τις επιθέσεις του ενάντια στην Ένοπλη Ισλαμική Ομάδα. Η τελευταία, μέσα στην απομόνωση και την απελπισία της, εντείνει τις επιθέσεις ενάντια σε πολίτες και χωριά που είτε υποστηρίζουν την κυβέρνηση, είτε το Μέτωπο. Η συνέπεια αυτής της «τελευταίας μάχης», όπως την προαναγγέλλει η κυβερνητική προπαγάνδα είναι ότι μέσα σε τρεις μήνες, από τον Ιούλιο έως τις αρχές Οκτωβρίου, έχουν εξοντωθεί πάνω από χίλια εφτακόσια άτομα και τα συνολικά θύματα του εξάχρονου εμφυλίου ξεπέρασαν τα 50.000 άτομα.

Βέβαια, όταν διαβάζουμε τις εφημερίδες ή ακούμε στην τηλεόραση για τις εκατοντάδες θύματα των αμάχων η έλλειψη σοβαρής πληροφόρησης δεν μας επιτρέπει να κατανοήσουμε για το τι ακριβώς πρόκειται. Γιατί εκτός από μια ανεξέλεγκτη «σατανιστική πτέρυγα» της Ένοπλης Ισλαμικής Ομάδας, η οποία έχει περάσει πλέον στην λογική του «αποθανέτω η ψυχή μου μετά των αλλοφύλων», και σφάζει αδιακρίτως, οι σφαγές στρέφονται βασικά ενάντια στις οικογένειες των μελών της πολιτοφυλακής (που ξεπερνάει τις 100.000) ή συμμετρικά ενάντια στις οικογένειες των ισλαμιστών από τους |πολιτοφύλακες» και την αστυνομία!

Το τραγούδι που έρχεται πλέον από το Αλγέρι δεν έχει πια το νοσταλγικό τόνο του καμηλιέρη. Η βαριά κληρονομιά της αποικιοκρατίας αλλά και ο αδυσώπητος πόλεμος για το αλγερινό πετρέλαιο, μαζί με την τεχνητή συντήρηση στην εξουσία ελίτ που έχουν μηδενική πρόσβαση στον πληθυσμό, πυροδότησαν διεργασίες που θα οδηγήσουν στην αποσάθρωση κάθε ανθρώπινου δεσμού. Οι ισλαμιστές, δεν φαίνονται ικανοί να προτείνουν μια τέτοια λύση. Πιθανά, η οργανωτική τους δομή δεν άντεξε το διπλό κτύπημα της χούντας και του αχαλίνωτου εκρηκτικού δυναμικού μιας νεολαίας χωρίς μέλλον. Όταν όλες οι δομές κοινωνικοποίησης καταρρέουν και ο μόνος τρόπος επίλυσης αναγκών είναι η βία, η κοινωνία αποδιαρθρώνεται. Η Αλγερία δεν αποτελεί φυσικά μια μεμονωμένη περίπτωση. Απλά, ως χώρα της περιφέρειας ακολουθεί μια τάση που έχει ξεκινήσει στις μητροπόλεις. Το ότι στις δεύτερες τα φαινόμενα δεν λαμβάνουν τέτοιες διαστάσεις δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν. Όμως στο ερώτημα του που θα οδηγήσουν όλα αυτά δεν νομίζω ότι μπορώ να απαντήσω. Στο κάτω-κάτω της γραφής, όπως έχει πει και ο Ησαΐας Μπέρλιν, μια από τις μεγαλύτερες –και τις πιο καταστροφικές– αυταπάτες της νεωτερικότητας είναι το ότι πιστεύει ότι έχει για όλα λύσεις.

Περιοδικό Άρδην, Οκτώβριος 1997